Verslag 6de werkdag: woensdag 20/12/2006

Zoals afgesproken op de vorige bijeenkomst waren Johnny en ikzelf woensdag 20/06/2006 op post om dit jaar nog een laatste namiddag aan de refitting te werken en om de ontbrekende stukken op te sporen in de reserve.
Wat de refitting betreft was het helaas jammer maar we hebben niets kunnen samenbrengen. De eerste maal sinds onze werkzaamheden dat dit gebeurt.
Het was een aangename verassing toen we onverwacht bezoek kregen van Guido Bieseman. Met zijn fiets trotseerde hij de koude om ons vanuit het verre Gijzegem te komen vervoegen op onze kille zolder. Gewapend met de genummerde inventaris trokken wij met ons drieën naar de reserves om er de nodige opzoekingen te doen. Daar hadden we wel geluk want algauw hadden we een viertal zakken te pakken met het ontbrekende materiaal.
Pas terug op zolder kwam Hubert als een duiveltje uit een doosje ook nog op de proppen. Vlug een tas warme koffie en weer aan de slag.
Het nieuwe materiaal werd bekeken en reeds een eerste maal getoetst aan het bekende materiaal. We waren blij verrast met nog een groot deel nieuw terra sigilatamateriaal en een fraai aantal halzen van kruiken en amforen. Er werd nog duchtig doorgepuzzeld.
Hubert hield zich bezig met het openspreiden van twee dozen kleine scherven afkomstig van votiefurnen en ze te klasseren volgens rand- , voet- , buik- of middenscherven. Een heel geduldig en precies werkje. Eens dit gebeurd, klasseerde hij ze ook nog volgens soort van aardewerk.
Rond 16u45 werden de werkzaamheden voor 2006 afgerond. Nieuwsgierig wachten we af wat 2007 ons gaat brengen.

Een aantal belangrijke scherven (halzen)
uit de reserves die nog ontbraken
bij het reeds gekende materiaal.

Logboek: 20/12/2006: 6de werkdag

Locatie: "Oud Hospitaal", Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 13u - 17u
Aanwezigen: Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Guido Bieseman, Romain De Moor
Werkzaamheden: Refitting van schervenmateriaal. Opsporen van ontbrekend materiaal in de reserves met gunstig resultaat. Openleggen van twee dozen met kleine scherven en klasseren per soort scherven en per soort aardewerk.

Sfeerbeeld 5de werkdag

Hubert en Jelle bekijken nauwkeurig
een aantal terra sigillatascherven.


Jelle onderzoekt een tegulascherf
op sporen van dieren of plantresten.

Verslag 5de werkdag: zaterdag 16/12/2006

Na een weekje afwezigheid trekken we ongeduldig als we zijn in volle kerstsfeer naar onze geliefkoosde zolder. Hubert, Romain, Jef, Jelle en Walter zijn voor de laatste werkdag van 2006 van de partij. Inderdaad, de laatste werkdag, want op 22 december sluit het museum voor de eindejaarsperiode en moeten we geduld oefenen tot 4 januari 2007. Doch niet getreurd en aan de slag met ons puzzelwerk.
Jef was de eerste gelukkige van de dag en kon een oor samenstellen afkomstig van een tafelkruikje dat diende voor water of wijn.
Met An De Block hadden we een afspraak om even de reserve in te duiken om het laatste materiaal dat nog niet aanwezig was op te zoeken. Spoedig vonden we de doos met de belangrijke scherven afkomstig van een andere site, maar gevonden in de periode van de opgravingen op de Steenberg. Of er een verband is tussen beide sites zullen we later onderzoeken. De rest van het materiaal zullen we later moeten opzoeken. Romain en Johny nemen deze taak op zich. Afspraak op woensdag 20/12/2006.
Terug op onze zolder zijn we blij dat we de meegebrachte koffie kunnen nuttigen, een welgekomen verwarming en een opkikker.
Terug aan het serieuze werk. Walter die de scherven van de tegulae onder handen neemt, komt tot een prachtig resultaat, en kan 2/3 van een volledige tegula samenstellen. Ondertussen hebben Jef en Romain nog een bijkomende werktafel kunnen plaatsen om de nog ontelbare scherven op open te spreiden. Bij dit werk komt er een kleine wervel en een schelpje te voorschijn. Volgens Walter onze schelpenspecialist is de schelpje vermoedelijk een nonnetje (Macoma Balthica). Een nauwkeuriger onderzoek van het slot zou uitsluitsel moeten brengen. Of de wervel en het schelpje duiden op voedselresten, kunnen we ook nog niet bepalen. Onderzoek volgt later.
Jelle weet ons wel te vertellen dat de afdruk van de poot ("van Hubert") op de tegula, gevonden op de vorige werkdag afkomstig is van een hond. Hij stelt ook voor om de wervel te onderzoeken, wat natuurlijk in dank wordt aanvaard. Bij al deze opwinding hebben we weeral het uur uit het oog verloren. Na een donkere en macabere afdaling zonder licht zit deze werkdag er weer op.
Aan allen een zalig kerstfeest en gelukkig nieuwjaar, en hopelijk een rijkgevuld archeologisch 2007.

Walter aandachtig aan het werk bij het samenstellen van de tegula.

Logboek 16/12/2006: 5de werkdag

Locatie: "Oud Hospitaal", Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u - 18u
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Romain De Moor, Jozef Avoux, Jelle Van Den Bergh, Walter Callebaut.
Werkzaamheden: Refitting scherven. Opzoekingen naar achtergebleven materiaal in de museumreserve. Openspreiden van scherven.
Suggestie: Het reeds aanwezige materiaal zo spoedig mogelijk onderzoeken en nummeren zodat kan overgegaan worden tot vergelijking met nieuw materiaal. Problematiek van het te gebruiken opbergingsmateriaal bespreken met An of Luc.

Veldprospectie

Mimi en Romain tijdens een veldprospectie. Het
doel is trachten sporen te vinden uit de
Romeinse periode die een ander zicht
op de site Steenberg zou kunnen geven.

Groepsfoto bestuur HK Denderland

Het bestuur van de Heemkundige Kring Denderland
(Hofstade-Gijzegem) verzameld rond de maquette
van de site Steenberg op de tentoonstelling
"Hofstade onder de archeologische loep". Van
links naar rechts: Hubert Timmerman, Jos
Laeremans, Mimi De Loose, Romain De Moor,
Ghislain De Wilde, Marc Uyttersprot, Willy Van
Paepeghem en Roger D'Haese.
Jozef Avoux was afwezig.

Logboek 09/12/2006: geen werkdag

Geen werkzaamheden gebeurd. Volgende werkdag voorzien op zaterdag 16/12/2006.

De cultus

De komst van de Romeinse godsdienstbeleving heeft de plaatselijke godsdienst niet doen verdwijnen. De verering van Keltisch/Germaanse godheden bleef belangrijk in onze gewesten. Door de Romeinen werden er ook enkele oosterse goden en godinnen naar onze streken gebracht, gepaard gaande brachten zij hun vreemde cultussen mee. In onze streken is vooral de moedergodin Kybèlè een gegeerde godin om te vereren (gevonden te Harelbeke, Hofstade, Tongeren). Een niet onbelangrijk gegeven is de vereenzelviging van de Romeinse goden met de plaatselijke Keltische/Germaanse goden. De cultus waaraan de tempel is gewijd, past volledig in het tijdsbeeld dat we voor ogen hebben van de toen gangbare cultussen. Als we de vergelijking doortrekken naar andere opgravingen en vondsten van het zelfde type heiligdommen, komt men tot de vaststelling dat er op de site van Hofstade vrij veel fragmenten gevonden zijn van votiefbeeldjes. De statuetten van de beeldjes zijn toegeschreven aan Minerva, Venus, Cybelle en de inheemse Mater. Het aantreffen van deze beeldjes is een typisch voorbeeld van godsdienstvermenging: Venus en Minerva behoren tot het klassieke Romeinse pantheon, Cybele is een populaire oosterse vruchtbaarheidsgodin en Mater een inheemse.

Een terracottabeeldje met de afbeelding
van de godin Venus, afkomstig van het
Gallo-Romeins heiligdom te Hofstade.

Sfeerbeeld 4de werkdag

Mimi in volle actie bij het sorteren van
weer een nieuwe doos scherven.

Het resultaat van aandachtig puzzelwerk:
twee prachtig samenpassende scherven.

Willy en Jef bezig met de refitting van terra sigillata.

Logboek 02/12/2006: 4de werkdag

Locatie: "Oud Hospitaal", Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u - 18u
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Romain De Moor, Jozef Avoux, Willy Van Paepeghem, Mimi De Loose (allen HK Denderland), Walter Callebaut, Bert Deruyck (webmaster HK Denderland)
Werkzaamheden: Refitting scherven. Verder openleggen materiaal. Bert maakt meerdere foto's van de werkzaamheden en de resultaten.
Suggestie: Wanneer worden de reeds samengestelde scherven verlijmd tot een geheel? In welk verpakkingsmateriaal gaan we de stukken opslaan en beschermen?

Verslag 4de werkdag: zaterdag 02/12/2006

Miezerig weer, donker en kil. Wat moet je meer hebben om een prachtige inventarisatienamiddag te beleven? In deze stemming begeven we ons naar de inventarisatielocatie. Ondanks de kilte die ook daar heerst, is het er best gezellig om weer een middagje te puzzelen.
De vrijbuiters van vandaag zijn Hubert, Romain, Willy, Mimi, Walter en nieuwkomer Jef Avoux. Bert, onze webmaster, komt een paar foto's nemen.
Het werk kwam wat moeilijk op gang. Het was Willy die als eerste twee prachtige stukken terra sigilata (gezegeld aardewerk) kon samenbrengen. Dat gaf flink wat moed en gauw volgde Hubert met twee stukken ruw aardewerk waarvan we vermoeden dat ze - naar de omvang geschat - afkomstig zijn van een grote kruik.
Een leuke en toffe vondst kwam ook van Hubert. In een stuk van een tegula (vlakke dakpan) trof hij een heel duidelijke afdruk van een dierenpoot aan. Er zijn zelfs drie afdrukken van de nagels waarneembaar. Dit stuk tegulae staat nu bekend als "de poot van Hubert".
Dit leuke item gaf iedereen de moed om verder te doen. Met Willy en Jef erbij weet je altijd dat er een kwinkslag in de lucht hangt.
Mimi en Walter legden nog twee dozen met scherven open.
Na enkele minuten puzzelde ik algauw twee scherven in elkaar zodat ook mijn namiddag toch nog geslaagd is.
Wat ik nu op dit ogenblik eigenaardig vind is dat we steeds twee of drie scherven kunnen samenbrengen. Zo hebben we reeds ongeveer 15 ensembles van verschillende voorwerpen. Maar in het samenbrengen van meerdere scherven van één voorwerp zijn we nog niet geslaagd.
Na deze vaststelling te hebben gemaakt was het weeral 18 uur. In hetzelfde druilerige, miezerige weer trokken we huiswaarts. Volgende week leggen we er ons weer tegen. Wie weet wat komt er dan te voorschijn?

Onderaan de scherf ziet u een duidelijke afdruk
van drie nagels van een poot (van een hond?).