Logboek 26/01/2008 : 60ste werkdag

Locatie: “Oud Hospitaal”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u 17u30
Aanwezigen: Bert Deruyck, Hubert Timmerman, Johnny De Mol, Willy Van Paepeghem, Romain De Moor
Werkzaamheden: Opstellen referentiemateriaal, ficheren, nummeren en determineren van scherven, fotografie
Suggesties: nihil

Verslag 60ste werkdag: zaterdag 26/01/2008

Men staat er niet bij stil, maar vandaag is het onze 60ste werknamiddag op de museumzolder. En deze is voorbijgegaan zoals alle 59 daarvoor. Het is pas nu bij het schrijven van ons dagverslag dat ik er attent word opgemaakt. Het is niet niks reeds 60 zaterdagnamiddagen die ons veel archeologisch plezier hebben gebracht, en vooral veel hebben geleerd. Maar tot de orde nu.
De namiddag trok zich nogal wat rommelig op gang, en het was pas na een uurtje dat ik weer aan de slag trok aan de referentieverzameling. Deze begint nu wel echt vorm te krijgen. Op deze manier krijgen we een klare kijk op de soorten aardewerk die werden gevonden en dat is niet niks. We tellen reeds 20 verschillende vormen van het type Dragendorff, ook reeds een zestal imitaties van terra sigillata waaronder één in terra nigra (we zijn er nu reeds zeker van dat er nog verschillende imitaties van dit luxewaar zich onder het overige materiaal bevinden). Reeds twaalf verschillende vormen in terra nigra, 2 soorten grote amforen. Reeds 31 volledig gekende bekers type Holwerda 31a. Nu ben ik volop bezig met het overige luxewaar waaronder Pompeiaans rood en ander geverfd aardewerk (hieronder zeker nog imitaties van sigillata).

De helpende hand van Willy bij het beschrijven van
materiaal voor de referentieverzameling.

Er is ook reeds een eerste schifting gebeurd in de soorten wrijfschalen. Het determineren van het kruikenwaar is volop aan de gang, en over de rest ga ik het even nog niet hebben.
Hubert - zoals steeds bezig aan zijn titanenopdracht - heeft vandaag geen gemakkelijke dag: er zijn een paar serieuze fouten gebeurd bij het nummeren (dubbel nummers gebruikt) dus even opletten welke scherf er dient opnieuw genummerd te worden. Ook ontbreken er weer een aantal aanwijzingen waar verschillende stukken vandaan komen. Dit is een steeds blijvende voorkomende fout die we zeker moeten trachten te vermeiden. Het is ook een gevoelig iets voor Patrick die als de duivel is wanneer we niet exact kunnen zeggen waarvan een bepaalde scherf komt dus aan allen “VERGEET NIET BIJ HET WEGNEMEN VAN EEN SCHERF STEEDS TE VERMELDEN WAAR ZE WORDT WEGGENOMEN” bij deze heb ik gezegd (ook ik heb me reeds bezondigd aan dit euvel). Wij allen hebben reeds deze vergetelheid begaan. Maar soms is de spanning en de concentratie zo hoog dat dit dan over het hoofd wordt gezien.
Ook het atelier van Hubert is aan een beetje uitbreiding nodig en daar hebben we dan onmiddellijk iets aan gedaan zodat hij weer optimaal aan de slag kan.

Hubert aan de slag op zijn geliefkoosde plaats.

Johnny, die zoals gewoonlijk met zijn hoofd in de verschillende bakken vertoeft komt aandraven met een scherf van vermoedelijk een kurkbeker doch zal dit item mee naar huis nemen om het daar beter te bestuderen. Een prachtstuk heeft hij thuis reeds gedetermineerd en bevindt zich nu in de referentieverzameling, namelijk een grote scherf met versiering van een kraagkom. Zeker een voorwerp dat later nog nader zal besproken worden. Tijdens de koffiepauze worden we verrast met een bezoek van Karin die ons uit de nood helpt met de juiste sleutel van de andere uitgang van de zolder zodat we langs daar gemakkelijk enkele bakken voor de referentieverzameling kunnen binnenbrengen. Jongens, die zolder wordt echt een archeologische onderzoeksruimte met heel wat comfort om een serieuze studie kunnen te maken. Dit verhoogt natuurlijk de druk op onze schouders om dit project zeker tot een goed einde te brengen. Een eerste test komt er reeds met de tentoonstelling die er komt in de maand maart. Met dit project zal ik me echt moeten bezig houden in de komende weken om de nodige documenten, foto’s en materiaal te ordenen en te selecteren. Dus zeker nog werk genoeg.Op het laatst maakt Bert me attent op een deel van inventarisnrs. die blijkbaar niet zijn gefotografeerd. Dat moet de komende weken worden uitgezocht. Heel verontrustend is dit niet want ik weet nu reeds dat een gedeelte van de objecten die reeds zijn genummerd maar nog niet voor de lens zijn gelegd, dus daarover maak ik me niet te veel zorgen. Enkel wil ik hier opmerken dat Bert heel minutieus te werk gaat en er hem geen detail ontgaat. Wat ook niet direct evident is want hij wordt soms overspoeld uit verschillende hoeken om detailfoto’s te maken, referentiemateriaal te fotograferen enz…. Proficiat Bert voor het reeds geleverde werk.
De tijd is meedogenloos en ook nu moeten we bij de klok van 17u30 onze zolder de rug toekeren. Maar morgen gaan we een eerste prospectietocht maken met onze vrienden Bart en Kris. Hierover ga ik in een uitgebreider rapport briefen, als we de eerste resultaten van dit onderdeel van onze studie kunnen voorleggen. Doch zondag 27/01/2008 een eerste veelbelovende tocht.

Logboek 19/01/2008 : 59ste werkdag

Locatie: “Oud Hospitaal”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u
Aanwezigen: Bert Deruyck, Johnny De Mol, Frederik De Loose, Walter Callebaut, Romain De Moor
Werkzaamheden: Typeren van het kruikenwaar, ficheren van de sigillatascherven, opstellen referentieverzameling, fotografie
Suggesties: Nihil

Verslag 59ste werkdag: zaterdag 19/01/2008

Dressel 30, Dressel 20, Gauloise 13, Holwerda 31a, Dragendorff, Stuart, Niederbieber enz…. termen en typologieën waarmee we de laatste weken bijna dagelijks worstelen. Het leven van een zoldermot kan ingewikkeld in elkaar zitten. Maar, geen gezeur of getreur want het is met plezier dat we dit alles trachten onder de knoet te krijgen. En hoe langer we bezig zijn hoe plezieriger het wordt.
Vandaag kon Johnny ons verblijden met de geboorte van een nieuwe beker Holwerda 31A, het juiste type moet nog bepaald worden.

Johnny met het pasgereffit exemplaar van
een beker Holwerda 31a.

Hij is nog steeds bezig met een tweede exemplaar dat reeds voor de helft verlijmd is. Deze resultaten zijn natuurlijk zeer interessant voor de latere tellingen. Zij krimpen het schervenarsenaal in en we kunnen met zekerheid het aantal individuen in de collectie bepalen. Voor het bepalen van de verschillende types Holwerda 31a komen we later deze week eens samen om het eindresultaat vast te leggen. Ik heb op enkele exemplaren na reeds de volledige typologie van S.J. De Laet ontrafeld doch deze moeten nog eens getoetst worden in overleg met een tweede persoon erbij voordat ze aan de referentieverzameling kunnen worden toegevoegd. Ondanks dat we met enkele mensen minder in getalsterkte zijn vandaag wordt er naarstig doorgewerkt. Frederik is aan de slag met het ficheren en beschrijven van de verschillende scherven terra sigillata. Als dit alles genummerd is kunnen deze getypeerd worden en kan de eerste telling van een bepaald soort aardewerk gebeuren doch dit zal nog enkele weken duren. Walter en Johnny gaan door met de determinatie van het kruikenwaar zij baseren zich nu vooral op de typologie van Stuart en trachten zo te achterhalen welke typologie is toegepast door S.J. De Laet door hun gegevens te toetsen aan zijn gegevens. Een zeer intens werk en dat kan men horen aan het overleg dat beiden plegen. Onze determinatiewerken die we hiervoor bij de hand hebben worden duchtig gebruik en geraadpleegd. We zullen deze beide heren maar verder laten doen. Na het beschrijven van nog enkele stukken voor de referentieverzameling, waaronder een wandscherf, oor en bodem van een amfoor type Gauloise 13, ga ik vandaag nog een stapje verder bij ons archiveringswerk.

Druk overleg, en raadplegen van de determinatiemappen
voor het typeren van het kruikenwaar.

Ik ben begonnen met alle verschillende soorten van wrijfschalen te verzamelen om deze ook aan een typologie te onderwerpen. Ik weet nu al dat dit ook geen eenvoudige opdracht is en het voornaamste werk is eerst het bepalen van welke typologie destijds is gebruikt om deze dan ook toe te passen op de nieuw gevonden recipiënten en dan te kunnen vergelijken met oudere resultaten. Men kan zich afvragen waarom dit allemaal nodig is. Dit is zeer belangrijk omdat dit een nieuw licht kan werpen van het leven op de site. In welke hoeveelheid zijn bepaalde voorwerpen gebruikt? Zijn zij gebruikt voor het dagelijkse leven of hadden zij te maken met de tempelcultus? Dergelijke vragen kunnen beantwoord worden indien men met juistheid het aantal individuen van bepaalde voorwerpen kan bepalen. Ondertussen heeft Johnny zich even afgezonderd van het kruikenwaar en slaagt hij er in om twee scherven terra sigillata van het type Drag 37 samen te voegen. Deze zijn prachtig versierd en de eierschaal die zij vertonen is van het type gestengeld. Dit is weer een rijke aanwinst voor de sigillata verzameling. Hier kan ik wel reeds vertellen dat het type Drag 37 vrij vaak voorkomt. Het gaat hier om rijk versierde diepe schalen op standring, altijd versierd met eierlijst, de overige versieringen zijn meestal verdeeld in metopen, men kan ze ook vinden met vrije versiering. Deze types op de site Steenberg dateren van de Flavische periode, Zuidgallisch, Graufesenque. Vermoedelijk hebben zij een grote rol gespeeld in de tempelcultus. De Drag 37 onderscheidt zich van het type Drag 29 dat nooit is versierd met eierlijst. De typische versiering voor het sigillatawaar van Graufesenque zijn de driehoekspatronen en de kleine afbeeldingen van vogelfiguurtjes.
Ook Bert onderscheidt zich vandaag weer in zijn fotostudio door weer een record aantal foto’s te maken.

Een zicht op de reeds verzamelde recipiënten van de wrijfschalen.

En geloof het of niet maar de klok kent weer geen genade, en zo loopt deze namiddag weer naar zijn einde toe. Hoe geanimeerd onze namiddag ook weer mocht zijn met een rijkdom aan nieuwe kennis die we hebben opgedaan keren we terug huiswaarts. Maar in onze tassen zit weer werk genoeg voor de komende week want al onze gegevens die we hebben verzameld moeten verwerkt worden.

Logboek 12/01/2008 : 58ste werkdag

Locatie: “Oud Hospitaal”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u – 18u
Aanwezigen: Bert Deruyck, Anne De Geyter, Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Walter Callebaut, Frederik De Loose, Karel Callebaut, Romain De Moor, Patrick Monsieur
Bezoekers: Mimi De Loose en vriendin (Brugge)
Werkzaamheden: (Macro)fotografie, uitbreiden referentieverzameling, inventariseren, nummeren en ficheren, determineren van schervenmateriaal.
Suggesties: Nihil

Verslag 58ste werkdag: zaterdag 12/01/2008

Weerom was iedereen gewoontegetrouw op post voor onze wekelijkse werkzaamheden op zolder. Vandaag was het de dag voor onze fotografen, samen met Karel, de vader van Walter, hebben ze getracht om de stempels die voorkomen op de terra sigillata in macrofotografie in beeld te brengen. We wachten de resultaten af van deze onderneming maar zullen niet nalaten om in een volgend verslag hier op weer te komen. Natuurlijk gingen ondertussen de werkzaamheden gewoon door. Frederik ging aan de slag om de nog resterende stukken te nummeren en op fiche te zetten. Hubert was weer drukdoende in zijn atelier om zijn archiveringslijsten te vervolledigen. Bleek dat er toch enkele stukken waren waar de afkomst van doos niet was vermeld, en hier kwam dan het nut boven van de fiches waar alles nauwkeurig staat op vermeld. Dit alles wil natuurlijk zeggen dat ons systeem van dubbele controle efficiënt werkt. In het begin leek het wat omslachtig maar nu werpt het zeker zijn vruchten af.

Bert en Anne druk in de weer in de fotostudio.

Terwijl ikzelf verderwerk met het in kaart brengen van de referentieverzameling zijn Johnny en Walter dapper aan het overleggen over de te volgen werkwijze en de toe te passen typologie. Zij stelden vast dat de meest evidente typologie voor het kruikenwaar deze is van Stuart, wat later door Patrick Monsieur ook werd bevestigd. We zijn er vast van overtuigd dat het typeren van de soorten kruikenwaar niet zo eenvoudig lijkt en dat het wel nog even zal duren voor dit onderdeel zal afgewerkt zijn. Gelukkig beschikken we over de juiste determinatiewerken zodat Johnny en Water rustig kunnen vergelijkingen maken.
Ikzelf kan een drietal nieuwe items voorwerpen onderbrengen in de referentieverzameling waaronder een randscherf van een kleine dolium, de randscherf van een kookpot met deksel en nog een andere randscherf van een ander soort kookpot. Dit allemaal in ruw grijs en bruinachtig aardewerk behorende tot de groep van Belgisch waar. In de late namiddag komt ons aangekondigd bezoek ter plaatse, namelijk Patrick Monsieur.
Na het uitwisselen van de wensen gaan we vlug over tot de order van de dag. Onze waslijst van vragen en problemen wordt op de tafel gegooid en vlug krijgen we de gepaste antwoorden van onze wetenschappelijke begeleider die aangenaam verrast is van ons reeds gevorderd determinatiewerk.

Patrick en Romain bestuderen een scherf van gebronsd aardewerk.

Ikzelf krijg de nodige informatie bij het typeren van de verschillende bekers Holwerda 31a en ben aangenaam verrast als ik te horen krijg dat de door mij reeds toegepaste werkwijze en typologie de juiste is. En dan laat ik hem een scherf zien van gebronsd aardewerk door Johnny ontdekt en vastgesteld dat er nog glimmerglans waarneembaar is. Daarover is er enige onenigheid tussen Patrick en Romain die natuurlijk in alle vriendschap en samenhorigheid wordt beslecht. Later nauwkeurig onderzoek zal moeten uitmaken wie er gelijk heeft.

Patrick bij het nader bestuderen van de
scherf gebronsd aardewerk met glimmerglans.

Plots stellen we vast dat we ons moeten reppen om nog juist op tijd af te dalen naar de bewoonde wereld, en het is inderdaad rond de klok van 18u dat we weer aan de balie staan.
Doch de avond is nog jong en we willen wel wat, en om het nieuwe jaar te starten en op onze samenwerking zetten we dit om in een klinkend glas ons aangeboden door Patrick. Het is dan ook rond de klok van 22u30 als mijne dierbare echtgenote ons komt oppikken op de Grote Markt.
Oei, wat zal dat kopke morgen zeer doen.

Wensen

Logboek 05/01/2008 : 57ste werkdag

Locatie: “Oud Hospitaal”, Museum Stad Aalst
Tijdstip: 14u – 16u30
Aanwezigen: Bert Deruyck, Hubert Timmerman, Johnny De Mol, Walter Callebaut, Anne De Geyter, Romain De Moor
Bezoekers: Jos Laeremans, Kris Pletinck, Jozef Avoux, Veronique
Werkzaamheden: Opzetten referentiemateriaal, inventarisatie refittings, fotografie
Suggesties: Nihil

Verslag 57ste werkdag: zaterdag 05/01/2008

Wat een bewogen werkdag, en dat voor de eerste maal in 2008, het kan tellen. Na de beste wensen aan elkaar te hebben overgebracht was het hoogtijd dat we weer aan de slag gingen, want veertien dagen is wel wat lang om onze zolderruimte te missen. Vandaag mochten we ook een nieuwe medewerkster begroeten, Anne, zij zal zich samen met Bert op de fotografie storten. Dus Bert wist dadelijk wat doen, om Anne wegwijs te maken in de wirwar van opnames die nog moeten gemaakt worden en dat is zeker niet weinig. In ieder geval zijn wij blij Anne te mogen begroeten in ons midden en hopen we dat ze zich vlug thuis voelt in ons midden.

Anne, onze nieuwe medewerkster
dadelijk aan de slag met Bert.

Terwijl Johnny en Walter zich op de determinatie van het kruikenwaar storten, wat niet evident lijkt mogen we ook Kris begroeten in ons midden. Kris, de maat van Bart die ons op de laatste werkdag is komen opzoeken komt ook eens polshoogte nemen van onze werkzaamheden. Ook hier hopen wij een nieuwe toffe medewerker te mogen begroeten. Samen met hem en Bart ligt het in onze bedoeling de velden rond de site te prospecteren. Dit is zeker geen onbelangrijk werk, want elke prospectievondst kan leiden tot een nieuw inzicht op de site. Met plezier leid ik hem rond op onze zolder en leg hem ook onze werkzaamheden uit. Dadelijk blijkt dat we op dezelfde golflengte zitten wat betreft de wetenschappelijke waarde van oudheidkundige voorwerpen die dreigen verloren te gaan of die soms doelloos ergens in een verloren hoek staan.Ondertussen wordt er dapper doorgewerkt, en vindt Johnny die even het kruikenwaar aan Walter heeft overgelaten, een nieuw type van terra sigillata. Het type Drag. 32 is een nieuwe aanwinst voor onze referentieverzameling waar wij nu momenteel 22 verschillende types terra sigillata hebben in onder gebracht. Hubert, die ook weer van de partij is, heeft zich in zijn atelier teruggetrokken om daar verder te werken aan zijn inventarisatie van de refittings. De koffie die ondertussen door Johnny is klaargezet, loopt lekker naar binnen. Dan is het voor mij tijd om gedag te zeggen tegen onze vriend Kris want ik heb beneden een afspraak met Ann om te overleggen over de tentoonstelling die zal doorgaan in de maand maart aangaande onze werkzaamheden op de museumzolder. Wat ik daarvan nu al kan vertellen is dat deze zal lopen van 1 maart tot en met 30 maart, en dat er een lezing zal doorgaan op 6 maart of 13 maart. Als ik terug boven kom is het ver de tijd om onze biezen te pakken en kom ik tot de vaststelling dat ik inderdaad deze namiddag niet veel heb uitgespookt aan het archeologische werk, maar ik heb toch goede medewerkers die wel vooruitgang hebben geboekt.

Jef, Walter en Veronique geschaard rond het kruikenwaar
dat reeds in de referentieverzameling is opgenomen.

Toch laat ik me niet onbetuigd en neem ik het werk dat ik niet gedaan heb mee naar huis om daar rustig te kunnen doorwerken. Want de typologie van de Holwerda 31c die moet afgewerkt worden en dat is niet zo eenvoudig. Dit werk bestaat er uit dat we binnen de groep van dit type zelf een onderverdeling maken naargelang de versiering, de vorm, het soort aardewerk, enz….., men moet er namelijk op letten dat deze types overeenkomen met andere referentiewerken van andere verzamelingen. Deze zelfuitgewerkte onderverdeling van de Holwerda 31c dient dan als leidraad voor de ganse groep van bekers/urnen binnen de collectie van de site. Ook zal deze steeds gebruikt worden als referentie voor andere determinatieweken van andere sites.En ja, de klok bereikt ook vandaag onvermijdelijk het uur om weer voor een week onze zolder de rug toe te keren. Eenmaal thuis merk ik dat ik twee belangrijke boeken vergeten ben, dus ben ik verplicht om zondag weer naar het museum te keren, spijtig!!!!!