zondag 25 februari 2007

Logboek 24/02/2007: 15de werkdag

Locatie: “Oud Hospitaal”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u – 17u
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Johnny De Mol, Willy Van Paepeghem, Walter Callebaut, Pieter-Jan Callebaut, Bert Deruyck, Yentl D’Haese, Bart De Smet, Romain De Moor.
Werkzaamheden: Refitting archeologisch materiaal. Vergelijken van scherven met artefacten uit de tentoonstellingskast. Nummeren en beschrijven van de reeds verlijmde objecten. Fotografische testen.
Suggesties: Weerom dringt zich het probleem op van het vermengen van de dozen met materiaal, aandringen bij Patrick. Voorstel om eens een volledige dag in de week te komen refitten. Aankoop van nieuw markeermateriaal (huidige stiften zijn onvoldoende).

Twee nieuwe refitters

Yentl en Bart, onze twee nieuwe refitters die bij
hun eerste werkdag prachtig resultaat leverden.

Verslag 15de werkdag: zaterdag 24/02/2007

De volhouder wint. Dat moet zowat de slagzin zijn van onze twee nieuwe medewerkers aan de refitting van het archeologisch materiaal van de Steenberg. Yentl D’Haese en Bart De Smet hebben die reeds volleerde zoldermotten geleerd hoe men moet refitten. Of was het beginnergeluk? In ieder geval de 15de werkdag bood zich veelbelovend aan.
Toen Johnny, Hubert en Romain zich samen met Yentl en Bart op het refittingswerk storten, liet het resultaat niet lang op zich wachten. Het was Johnny die als eerste een scherf kon aanpassen aan een urne van het type Holwerda 31, zwart aardewerk met een rode verkleuring. Niet onbelangrijk is dat het om dezelfde urne gaat waar Hubert verleden week reeds een scherf heeft aangepast. Ondertussen zijn ook Bert, Willy, Walter en Pieter-Jan aangekomen op de locatie.
Bert die zich voornamelijk met de fotografie bezighoudt, heeft een kleine fotostudio samengesteld om enkele testen te doen. Het resultaat is bevredigend. Toch wordt er voorgesteld om tot volgende week te wachten. We hopen dan in het bezit te zijn van het materiaal dat Mimi ons heeft toegezegd in de hoop van nog beter resultaat te kunnen bekomen.

Bert en Hubert drukdoende met
het opstellen van het materiaal.

Terwijl ik bezig ben met het beschrijven op fiche en het nummeren van het reeds verlijmde materiaal klinken er weerom vreugdekreten. Yentl en Bart zijn er namelijk in geslaagd om twee scherven terra sigillata samen te puzzelen. Het zal deze namiddag zeker niet hun laatste stunt zijn. Bijna gelijktijdig heeft Walter ook geluk, een bodem van een kruik in licht rood aardewerk is het resultaat.
Opnieuw slagen Yentl en Bart erin om weerom twee scherven terra sigillata te refitten. En Johnny brengt nog een scherf aan die weerom deel uitmaakt van de reeds vernoemde urne. Terwijl ik me dooderger aan het feit dat de stiften om te nummeren op het aardewerk niet voldoen aan de vereisten, slagen opnieuw Yentl en Bart er in om ons te verbazen. Zij zijn erin geslaagd om een prachtige randscherf in terra sigillata samen te brengen met de bodem waardoor we een prachtig voorbeeld te zien krijgen van een offerschaaltje. Even later slagen zij erin nog een scherf aan toe te voegen.

Kijk op het resultaat van onze twee nieuwe refitters.

Ook Johnny laat zich niet onbetuigd en kan een oor bestaande uit dubbele elementen refitten aan de hals van een grote kruik of amfoor in licht rood aardewerk die afkomstig is uit de tentoonstellingskast van het museum.
Met de nodige kwinkslagen aan het adres van deze nieuwe refitters kabbelt ook deze werkdag naar zijn einde toe. Het was weer zo een namiddag die zeker in de analen van dit refittingswerk een bijzonder plaatsje bekleedt. Aan allen die denken dat ons puzzelwerk erop zit: niets is minder waar. Elke week worden er nieuwe aardigheden toegevoegd aan onze reeds mooie verzameling artefacten die ons weer de moed geven om voort te doen. Misschien is ook de tijd rijp om een eerste analyse op te maken van ons werk. Vol ideeën en suggesties begeven we ons huiswaarts waar we alles weer eens rustig kunnen bekijken.

maandag 19 februari 2007

Logboek 17/02/2007: 14de werkdag

Locatie: "Oud Hospitaal", Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u - 18u
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Johnny De Mol, Willy Van Paepeghem, Bert Deruyck
Werkzaamheden: Verderzetten van refitting. Fotograferen van het bijgevonden materiaal.
Suggesties: Volgende week aan Patrick vragen of we mogen overgaan tot het samenbrengen van het materiaal uit de verschillende dozen.

Refitting op de 14de werkdag

Willy en Johnny bezig met de refitting in
de bakken vol met schervenmateriaal.

Verslag 14de werkdag: zaterdag 17/02/2007

Terwijl de sfeer in de stad zenuwachtig en gespannen is in de aanloop naar de drie dolle carnavalsdagen, begeven zich twee trouwe zoldermotten naar onze zaterdagse locatie. Ikzelf ben door familiale verplichtingen weerhouden.
Hubert en Johnny die weten wat voor werk er moet verricht worden gaan zonder dralen aan de slag. Met schroevendraaier gewapend openen zij de kast met het materiaal dat de week daarvoor door Walter en mijzelf is ontdekt. Zij nemen deze objecten mee naar boven om ze beter te kunnen bestuderen en te fotograferen.
Willy die zoals elke zaterdag trouw op de plaats van afspraak is, gaat samen met Johnny door met de refitting. Nu de scherven die reeds samengebracht waren verlijmd zijn, is het veel eenvoudiger om nieuwe scherven aan te passen. Toch blijft het niet eenvoudig werken omdat scherven van hetzelfde aardewerk verspreid zijn over de verschillende werkbakken. Het eeuwige probleem van de inventarisatie per doos te moeten doen.
Ondertussen is Bert onze webmaster onze zoldervrienden komen vervoegen. Samen met Hubert gaat hij over tot het fotograferen van het bijgevonden materiaal.
Na deze fotosessie slaagt Hubert er in om nog een kleine scherf van een votiefurne te refitten. Dit is het enige stuk dat die namiddag kan worden samengebracht. Tja, het kan niet alle weken kermis zijn.
Rond 18u stoppen onze vrienden met hun werk. En terwijl ze met een voldaan gevoel terug huiswaarts keren barst het carnavalgeweld los in alle hevigheid. Kamiel Sergeant roept in alle hevigheid "doemen voeisj?". Wees maar zeker "dammen voeisj doen!".

Enkele artefacten die zijn ontdekt door
Walter en Romain op de studietafel.

Bert onze webmaster drukdoende met
het fotograferen van de artefacten.

zondag 11 februari 2007

De Flavische periode

Daar het bestaan en het leven op de site van de Steenberg zich het grootste gedeelte afspeelde tijdens de Flavische periode wil ik graag een klein overzicht geven over deze periode.
De Flavische overheersing speelt zich af in de periode van 69 tot 96. In totaal kwamen er tijdens deze periode drie keizers aan de macht: Vespasianus (69-79), Titus (79-81) en Domitianus (81-96).
Het Flavische huis kwam aan de macht na een woelige periode die eindigde op een burgeroorlog en het einde betekende van de Julisch-Claudische dynastie.
Titus Flavius Vespasianus I was de eerste keizer van De Flavische dynastie. Hij werd in het jaar 69 n.c. de nieuwe keizer na de grote ommekeer in het Romeinse rijk, dit na de dood van Nero, de laatste keizer van het Julisch-Claudische huis. Onder het bewind van Vespasianus werd begonnen aan de bouw van het
colosseum, een enorme schouwburg die vijftigduizend toeschouwers kon ontvangen. Dit deed hij om zijn aanzien bij de bevolking te versterken. Zijn voorgangers die weelderig hadden geleefd en het niet nauw namen met de belastingsgelden die werden geïnd zorgden ervoor dat Vespasianus een spaarzame keizer was. Onder zijn bewind kende men de invoering van rioolheffingen. Hij stierf in 79.
Titus Flavius Vespasianus II, de zoon van Vespasianus I regeerde van 79 n.c. Hij kende een bewindvoering die amper twee jaar duurde. Tijdens deze periode kende Rome een aantal grote rampen waaronder de uitbarsting van de
Vesuvius die Pompeii en Herculaneum in de as legden. Kort daarop kende Rome een pestepidemie en een zware brand verwoeste een groot gedeelte van deze stad. Hij werkte voort aan de bouw van het colosseum, een project dat begon onder het bewind van zijn vader. Hij stierf een natuurlijke dood op 42-jarige leeftijd.
Titus Flavius Domitianus regeerde van 81 n.c. Hij was de zoon van Vespasianus en de broer van Titus. Deze keizer was niet erg geliefd bij de senaat maar hij was wel een uitstekend aanvoerder van het leger. Ook slaagde hij er in om de schatkist rijkelijk aan te vullen. Onder zijn leiding kwam een deel van Germania onder het bewind van Rome. Ook onder zijn bewind werd het colosseum voltooid. Hij werd vermoord in zijn paleis. Dit gebeurde na verraad van zijn vrouw Domitia en leden van de keizerlijke wacht, de praetoriaanse garde. Dit betekende in 96 n.c. het einde van de Flavische dynastie die werd opgevolgd door een groep van adoptiekeizers en de Antonijnse dynastie.

zaterdag 10 februari 2007

Logboek 10/02/2007: 13de werkdag

Locatie: "Oud Hospitaal", Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u - 18u
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Johny De Mol, Willy Van Paepeghem, Walter Callebaut, Mimi De Loose, Romain De Moor
Werkzaamheden: Refitting van het materiaal. Verder doorgedreven triage van het materiaal voor een beter overzicht te krijgen bij de refitting. Controle van inventarisnrs. in tentoonstellingskasten met als resultaat een tiental nieuwe ongekende objecten van Hofstade.

Verslag 13de werkdag: zaterdag 10/02/2007

Zoals elke week groeten we onze vrienden aan de balie in het stedelijk museum. Onze goede gewoonte getrouw begeven we ons naar de museumzolder, vol spanning wat de dertiende refittingnamiddag ons gaat brengen. Wees gerust, het getal dertien schrikt ons niet af.
Johnny komt er aan met het materiaal dat verlijmd is in de loop van de voorbije week. Het resultaat is prachtig en werpt dadelijk zijn vruchten af, want bijna onmiddellijk kan hij twee stukken bijvoegen bij een verlijmd object. Het gaat hier over een wandscherf in ruw vermarmerd zwart aardewerk afkomstig van een grote kruik of amfoor.
Ikzelf begin dadelijk aan het inventariseren van de verlijmde mortaria zodat deze objecten terug in de tentoonstellingskast kunnen. Van Luc hebben we de series van inventarisatienummers doorgekregen die we mogen gebruiken in het kader van de algemene museuminventarisatie. Na het opmeten en beschrijven van het materiaal op de steekkaarten plaatst Hubert de objecten terug in de tentoonstellingskast.
Het is Walter die er in slaagt om de volgende refitting tot een goed einde te brengen, hij slaagt er in om de bodem van een kruik in licht rood aardewerk samen te brengen.
Op het eind van de namiddag begeven Walter en ik ons naar de tentoonstellingsruimte van het museum om in de kasten nog eens goed de vorm van de tentoongestelde artefacten op te nemen. Hierbij valt mijn oog op een kleinere tentoonstellingskast met een drietal urnes, enkele scherven en een groot gedeelte van een bord in terra nigra. Het gaat hier om materiaal idem als dat van de site Steenberg. We bekijken de inventarisatienummers en wat blijkt? Deze zijn inderdaad afkomstig van Hofstade.
Daar het ondertussen bijna 18u is besluiten we om deze objecten bij een volgende werkdag nader te bekijken en te fotograferen om bij te voegen bij onze inventarisatie. Met dit leuk en onverwacht toeval sluiten we onze dertiende werkdag af. Wie zei alweer dat dertien een ongeluksgetal is?


Een blik op de bodem van een kruik of amfoor
dat door Walter werd samengebracht.

Refitten, een must

Na 13 werkdagen onophoudelijk refittingswerk
geven de zoldermotten nog geen blijk van
inzinking. Integendeel, hoe meer resultaat,
des te groter is de inzet. Hier Walter en Hubert
met alweer een gunstig resultaat in de hand.
Een zicht op de tentoonstellingskast in het
museum met de twee mortaria, resultaat
van het refittingswerk.

dinsdag 6 februari 2007

Logboek 06/02/2007: 12de werkdag

Locatie: De Kerckhovelaan, Lede
Tijdstip: 19u - 22u
Aanwezigen: Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Romain De Moor
Werkzaamheden: Verlijmen van het schervenmateriaal.

Verslag 12de werkdag: dinsdag 06/02/2007

Inderdaad. Dit is onze eerste bijeenkomst buiten de werkuren van het museum. Johnny, die alle materiaal om te verlijmen had meegenomen op de laatste werkdag, was maandagavond al begonnen met de werkzaamheden. Hubert en ikzelf zijn hem op dinsdagavond gaan opzoeken om het werk wat aangenamer te laten verlopen.
Johnny had de knepen van het vak al goed vast en was flink gevorderd. Men kan wel vaststellen dat de temperatuur inderdaad een grote rol speelt in het verlijmen van het materiaal.
De grote scherven van het mortarium waren reeds verlijmd. Johnny moest enkel nog de twee verlijmde objecten samenbrengen. Als dit gebeurd is, zal men met nauwkeurigheid de omtrek van het mortarium volledig kunnen vaststellen.

Johnny en Hubert samen rond de tafel
met in het midden de reeds verlijmde stukken
van het mortarium.

Verder zijn er reeds enkele stukken van borden in grijs aardewerk (Belgisch waar) verlijmd. Men zou denken dat de fijnere objecten gemakkelijk zijn te verlijmen, maar dit is juist niet het geval. Het is namelijk niet eenvoudig om de juiste vorm van de objecten te behouden. Doch met wat fijngevoeligheid, slaagt men daar wel in.
Het zal natuurlijk veel eenvoudiger werken zijn als deze scherven reeds verlijmd zijn om in het museum weer andere scherven te kunnen aanpassen.
Na nog verder overleg gepleegd te hebben en de nodige conclusies te hebben getrokken, begaven we ons in de late avond - bij sneeuwval - weer huiswaarts.

Het verlijmen van de fijnere stukken is echt niet zo
eenvoudig. Gelukkig heeft men 10 min. de tijd om
aan te passen voor de lijm daadwerkelijk werkt.

Johnny en Romain drukdoende.

zaterdag 3 februari 2007

Logboek 03/02/2007: 11de werkdag

Locatie: "Oud Hospitaal", Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u - 18u
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Johnny De Mol, Willy Van Paepeghem, Walter Callebaut, Romain De Moor
Werkzaamheden: Refitting van het materiaal. Test voor het verlijmen van de reeds samengevoegde scherven. Verder werken aan de doorgedreven triage van het materiaal.
Suggesties: Johnny stelt voor om de scherven thuis te verlijmen omdat de temperatuur absoluut niet voldoet voor een goede verlijming.

Verslag 11de werkdag: zaterdag 03/02/2007

Vandaag vliegen we er in. Er staat heel wat op het programma. En vooral naar de test van het lijmen van onze eerste scherven kijkt iedereen reikhalzend uit.
Het is stipt 14 uur als ik mij samen met Hubert en Johnny naar de zolder begeef. Zwaarbepakt met allerhande ontbrekende materialen klimmen we de trap op. Hubert heeft een serie van lege plastieken dozen mee die prachtig materiaal zijn om een af te zonderen hoeveelheid scherven in weg te bergen. Ik zelf zeul nog met een extra verlengsnoer. Dit zal ons goed van pas komen als we alles gaan fotograferen, kwestie van batterijen uit te sparen. Johnny en Hubert storten zich dadelijk op de refitting. Dit terwijl Willy ook aankomt.
Ik maak onmiddellijk gebruik van de dozen van Hubert om de verzameling scherven afkomstig van de Blekte in op te bergen met vermelding van de nodige gegevens.
Ondertussen verdeelt Hubert de eerste lading koffiekoeken onder de aanwezigen. Het worden daar echte koffietafels.
Na het opbergen van het vernoemde materiaal ga ik door met de doorgedreven triage van het materiaal. Uiteindelijk slaag ik er in om op een afzonderlijke tafel alle fragmenten van oren en halzen afkomstig van kruiken en amforen te sorteren per afkomst van doos.
Dan wordt het tijd om eindelijk aan het experiment van de verlijming te beginnen. Na alle materiaal grondig te hebben uitgepakt besluit ik om met de fragmenten van het mortarium te beginnen.


Werktafel met het nodige materiaal om
de stukken te lijmen.

Ondertussen is Johnny er in alle stilte in geslaagd om drie scherven van een mortarium in licht rood aardewerk samen te voegen. Knap werk.
Terwijl ik het eerste stuk nauwkeurig aan het lijmen ben, is Walter aangekomen en gaat Johnny met de tweede lading koffiekoeken rond (vreetzakken). Het lijmen verloopt voorbeeldig, maar jammer genoeg moeten we vaststellen dat de klimatologische omstandigheden niet optimaal zijn en dat daarom de lijm niet optimaal zijn werk verricht. Er wordt overeengekomen dat Johnny deze werkzaamheden bij hem thuis zal verrichten onder optimale omstandigheden.
Het laatste wapenfeit van de dag is dat Johnny nog gauw drie scherven terra sigillata samenbrengt waardoor hij de bodem bekomt van een offerschaaltje.
Een pittig detail is ook nog dat de drie stukken van het mortarium afkomstig zijn uit drie verschillende dozen. Dus is nogmaals de theorie ontkracht dat elke doos uit een bepaalde context zou komen.
Moe maar voldaan keren wij zoals steeds ... huiswaarts.

Romain en Willy bij het verlijmen
van het mortarium.

Ernst op de 11de werkdag

Willy in volle aandacht bij het
verlijmen van het mortarium.

Hubert is één van de eerste refitters
die onversaagd volhoudt met prachtige
resultaten tot gevolg.

Walter blijft volharden in de
refitting van de terra sigilata.

donderdag 1 februari 2007

De tentoonstelling

Vrijdagavond 23/09/2005 was het eindelijk zover. Om 20 uur was het de opening van onze tentoonstelling.
Ann Van Den Brempt die door middel van bindteksten de verschillende gastsprekers zou voorstellen, leverde voorbeeldig werk.
In volgerde sprak Marc Uytersprot, de voorzitter van de HK Denderland, de genodigden toe.
Dan volgde de heer Walter De Swaef die de rol van de HK Denderland binnen de archeologie kwam toelichten.
Prof. Marc Rogge volgde over de samenwerking tussen het PAM en de HK Denderland.
Schepen van cultuur, Gracienne Van Nieuwenborgh prees dit initiatief ten volle.
Ten slotte volgde Romain De Moor met een dankwoord aan alle medewerkers, in het bijzonder aan Hubert Timmerman, Willy Van Paepeghem en Johnny De Mol die van het eerste uur bij de ganse voorbereiding betrokken waren. Natuurlijk uitte hij ook zijn dank naar het ganse bestuur van de HK Denderland toe.
In de volgende 9 dagen mochten wij een 800-tal bezoekers ontvangen waaronder verschillende plaatselijke verenigingen en scholen die een geleid bezoek kregen. Ook het uiteindelijke doel van de tentoonstelling leek geslaagd. De herinnering aan dit naoorlogse gebeuren kwam weer tot leven in onze gemeente en meerdere mensen kwamen naar buiten met nog een relekwie uit die tijd, zaken die de inventarisatie van de site zeker ten goede komen.
De publicatie van een gepaste brochure zorgde voor een blijvende herinnering aan deze tentoonstelling.
Aan de hand van volgende foto's zal ik trachten een sfeerbeeld van de tentoonstelling weer te geven.


Schepen van cultuur Gracienne Van Nieuwenborgh
tijdens haar toespraak.

De plechtige opening.

Een beeld van de voorafgaande receptie.

Panorama op de tentoonstelling.

Bezoek van de plaatselijke school "De Vlieger".

Tentoonstellingskast (1/3)

Tentoonstellingskast (2/3)

Tentoonstellingskast (3/3)

De heilige drievuldigheid van het eerste uur.
Op de foto ontbreekt jammer genoeg Willy
Van Paepeghem, de vierde musketier.