Wensen (volgende werknamiddag: 23/01/2010 )

Logboek 19/12/2009: 139ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, stedelijk museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 16u
Aanwezigen: Hugo Thuy, Arnaut Beugniez, Romain De Moor
Werkzaamheden: Aanhalen nieuw materiaal
Suggesties: nihil

Verslag 139ste werknamiddag: zaterdag 19/12/2009

Wegens de weersomstandigheden was er maar een beperkte interventie voorzien op de museumzolder. Al glijdend kwamen we gelukkig zonder ongelukken bij het museum aan. Hugo en ikzelf, beladen met een deel verlijmd materiaal en een nieuw koffiezetapparaat (we worden modern), volle moed naar boven. Doch niet zonder eerst vernomen te hebben dat de centrale verwarming niet optimaal functioneerde in dit gedeelte van het museum. Inderdaad de museumgangen voelden maar koud aan en eens op zolder was het besluit rap gemaakt. Dit zou inderdaad maar een hele korte interventie worden voor de laatste maal van het jaar 2009. Doch niet gezeurd over hoe koud het wel is, maar aan de slag. Samen met Arnout die ondertussen ook ten tonele was verschenen, hebben we samen de 3 museumkasten leeggemaakt met het materiaal waarvan we menen dat dit wel eens van Hofstade zou kunnen zijn.

Hugo en Arnout aan de slag bij de museumkasten, klaar voor transport.

Het gaat hier vooral om deksels en kruiken het zelfde type van de site Steenberg. Een doorgedreven refitting zal klaarheid in deze zaak brengen. Er zit ook een serieus potentieel aan kommen, diepe schalen bij. Ook 2 exemplaren van kraagkommen, waarvan wij redelijk wat materiaal reeds op zolder hebben zonder dat we al iets kunnen refitten hebben van dit soort type kom.

Op de voorgrond vier vakken gevuld met materiaal om te toetsen aan het reeds gekende materaal; links in de hoek een bijna volledig randfragment van een mortarium.

Eens terug op zolder wordt het materiaal dadelijk opengelegd en een vluchtige en oppervlakkige controle van enkele stukken werd reeds gemaakt. Doch daar riep Hugo dat de koffie klaar was, en, eerlijk gezegd, deze verkoos ik vandaag boven onze geliefde scherven.
Na de koffie werd besloten om het hoofdstuk 2009 op de museumzolder af te sluiten. Het is hierbij de kortste interventie geworden sinds het bestaan van onze museumzolder.
Wegens examens voor mij, Johnny en Arnout zal het pas 23/01/2010 worden voor we onze werkzaamheden opnieuw hernemen.
Langs deze weg aan al onze trouwe bloglezers: een zalig kerstfeest en een gelukkig Nieuwjaar van de zoldermotten.

Logboek 12/12/2009: 138ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u45
Aanwezigen: Hugo Thuy, Walter Callebaut, Hubert Timmerman, Romain De Moor
Werkzaamheden: Toetsen materiaal, nummeren, fotograferen
Suggesties: Nihil

Verslag 138ste werknamiddag: zaterdag 12/12/2009

Na het slechte nieuws van deze week, valt het ons moeilijk om onze zolder te betreden, weer moeten we afscheid nemen van een vriendin, Mimi. Samen met Karel is zij een groot verlies dat we de laatste twee jaar te verwerken krijgen. Maar ik weet van binnen in dat Mimi niet liever zou gehad hebben als dat we onze werkzaamheden gewoon verder zouden zetten. Dus met een gemengd gevoel vatten we deze werknamiddag aan.
Ons eerste werk is ons naar de museumkasten begeven om er enkele open te maken. We hebben namelijk een verzameling aardewerk ontdekt dat idem is als het materiaal van Hofstade. Gallo-Romeins 1ste tot 2de eeuw na C. We willen nagaan of de afkomst van dit aardewerk gekend is en daarom moeten we natuurlijk op zoek gaan naar inventarisnummers zodat we dit kunnen toetsen aan de inventaris van het museum. We zullen ook foto’s nemen van dit materiaal. Dus terwijl Hugo stoïcijns blijft doorwerken aan de nummering van het materiaal, trek ik samen met Hubert en Walter het museum in gewapend met notitiemateriaal en fotoapparaat.

Beker met zand bestrooid, idem materiaal zoals de verzameling van Hofstade.

Na onderzoek blijkt dit materiaal in de inventaris inderdaad te boek te staan als Gallo-Romeins aardewerk uit de 1ste tot 4de eeuw na C., afkomst onbekend. Dat deze afkomst onbekend is, lijkt op een tegenvaller maar…, doet het vermoeden groeien dat dit inderdaad zou kunnen dat het van Hofstade afkomstig is en als educatiemateriaal in de museumkasten is terecht gekomen. Hoe kunnen we dit te weten komen? Natuurlijk door een doorgedreven refitting uit te voeren en alles te toetsen aan ons materiaal op zolder. Een hele opdracht erbij, maar zeker de moeite waard om deze uit te voeren. Ik zal afspraak maken met Luc, de museumconservator, om dit materiaal tijdelijk weg te nemen uit de tentoonstellingsruimte. Als dit niet lukt, moeten we op zoek naar oude geschriften waar deze schenkingen aan het museum in vermeld staan. Dit zal wel niet zo eenvoudig zijn, maar archeologie is nu eenmaal niet eenvoudig. Zo deze eerste taak van de dag zit er op: tijd voor een lekkere kop koffie.

Het zou mooi zijn moest dit kruikje afkomstig zijn van Hofstade.

Reeds een wekelijkse gewoonte, maar na de koffie is het uur dat de museumbezoekers de weg naar onze zolder hebben gevonden. Natuurlijk trachten we deze mensen zo aangenaam mogelijk te verwelkomen en laten hen kennismaken met het museumwerk achter de schermen. Het doet steeds deugd te zien dat deze mensen aangenaam verrast zijn dat zij in het hartje van de stad kunnen getuige zijn van een wetenschappelijk onderzoek in hun geliefde stadsmuseum.

Aandachtige bezoekers genieten met volle teugen van ons werk.

Terwijl de laatste bezoekers onze zolder verlaten, is het reeds 17u30 dus tijd om ook op te krassen. Nog even vermelden dat Hugo vandaag met de nummering aan inventarisnr. 8850 enkel voor het materiaal van Hofstade. En zeker te vermelden is dat Hugo sinds deze week het verlijmingwerk heeft overgenomen van Johnny, zodat deze zich meer kan toeleggen op de verwerking en beschrijving van het gedetermineerd materiaal, samen met mij.
Om 17u45 nemen we afscheid van Bob en Marianne, en weet ik diep binnenin dat ons Mimi ook tevreden is van deze werknamiddag.

Afscheid van een vriendin

Op 09/12/2009 is Mimi na een lange strijd tegen ziekte van ons heengegaan.
Zij was een groot bezielster van onze Heemkundige Kring.
Langs deze weg steunde zij ons archeologisch project in het museum.
Dank zij haar milde steun zorgde zij voor de inrichting van onze fotostudio en schonk zij ons haar computer. Met gans haar hart steunde zij onze werkzaamheden en volgde ons op de voet.
Zij had een groot hart voor de geschiedenis van haar gemeente. Wij zullen haar verschijning op zolder missen. We dragen haar steeds mee in ons hart en onze verdere zoektocht naar het verre verleden van haar, oh, zo geliefde Hofstade.

Namens de ganse archeologische werkgroep van de Heemkundige Kring Denderland, wens ik de Familie De Loose onze innige deelneming toe en steun in deze moeilijke dagen.

Vaarwel Mimi.

Logboek 05/12/2009: 137ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 16u30
Aanwezigen: Arnaut Beugniez, Johnny De Mol, Romain De Moor
Wegens deze onvoorziene omstandigheden is het niet mogelijk om een juiste werkbeschrijving weer te geven.

Verslag 137ste werknamiddag: zaterdag 05/12/2009

Oef. Eindelijk na 14 lange dagen weer op zolder.
Nog steeds blijven onze gelederen geteisterd door griep- en andere virussen, zodat we met drie man aanwezig zijn op deze duistere zaterdagnamiddag. Gelukkig hebben we onze nieuwe lichtinstallatie geplaatst zodat het refitten zonder problemen kan verlopen.
Johnny ging dadelijk aan de slag op de nieuwe refittingstafel en Arnaut en ikzelf doken weer op de determinatie van de borden.

Tot hiertoe verliep alles vlekkeloos.
Maar zou het zo blijven?
Een eerste gegeven is dat Johnny enkele verlijmingen heeft meegebracht die hij in de loop van de voorbije week heeft gerealiseerd. Twee prachtige refittings van diepe schalen, waarvan een groot gedeelte van de rand en het lichaam tot stand zijn gebracht. Het gaat hier zeker om dagelijks waar; het aardewerk gaat van donker grijs naar zwart; vermoedelijk in Rupeliaanse klei; grof van structuur; het is grofwandig materiaal en draagt sporen van intens gebruik. Iets wat we niet kunnen zeggen van de borden en schalen die in religieuze context zijn gevonden. De binnenwand van één dezer schalen lijk me aangekoekt te zijn met residueel materiaal. Zou een mooi studieobject vormen.

Johnny aan de slag bij de verlichte refittingstafel met een van de twee schalen.

Alles blijft vlot verlopen.
Terwijl Arnaut met een bord bezig is om te determineren concentreer ik me op het verpakken van een vrij broze refitting van een bord type Holwerda 81f. Nu alle verpakkingsmateriaal netjes geklasseerd is, is het een koud kunstje om vlug het juiste materiaal ter hand te hebben. Op dat ogenblik komt een bezoeker even aanlopen op de zolder om kennis te maken met ons inventarisatiewerk.

Nog steeds verloopt alles normaal.
Terwijl ik me bezighou met wat uitleg te verschaffen aan deze bezoeker, vult een niet te determineren geluid onze zolder.

En dan “beng”, alle stroomtoevoer weg.
"Dag, licht", "dag, computer". Hier staan we in het duister. Verder werken is onmogelijk. Op dit ogenblik loopt er een lezing over een dichtbundel in de museumkapel in de aanwezigheid van 100 personen. Gelukkig ondervonden zij geen hinder van de stroomstoring.
Wel was het onmogelijk voor Luc en Jasmien om dadelijk in te grijpen zodat we noodgedwongen onze zolder vroegtijdig moesten afsluiten.
Dus rond de klok van 16u30 stonden we een beetje moedeloos aan de wagen om huiswaarts te keren. Morgen neem ik zeker eens contact op met de mensen van het museum. Wel hebben ze ons op het hart gedrukt dat het zeker niet aan ons ligt, want de laatste dagen hebben zich reeds meerdere storingen voorgedaan in het museum.

137ste werknamiddag

Op zaterdag 28/11/2009 a.s. zal er geen werknamiddag zijn.

Wegens familiale verplichtingen zal de 137ste werknamiddag verschuiven naar zaterdag 05/12/2009.

Dank u voor het begrip.

Logboek 21/11/2009: 136ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 18u
Aanwezigen: Hugo Thuy, Romain De Moor
Werkzaamheden: Orde scheppen in de wanorde; plaatsen van betere verlichting en opnieuw oprichten van de fotostudio; rondleiden van bezoekers
Suggesties: Nihil

Verslag 136ste werknamiddag: zaterdag 21/11/10/2009

Zoals reeds verleden week vermeld, zou dit een opruimnamiddag worden. Dat is het geworden ook. Ons eerste doel was het herinrichten van onze fotostudio voor dubbel gebruik: in eerste instantie voor mooie uniforme foto’s te kunnen maken en ten tweede als welkome klare verlichting te gebruiken bij de refitting. Dit is wel nodig, want de verlichting is het zwakke punt op onze zolder. Dus daar moet aan gewerkt worden. We hebben onze fotostand op een uitschuifbare tafel geplaatst zodat er plaats is om scherven open te leggen, maar ook om ze onder de verlichting te kunnen houden.

Hugo bij de aansluiting van de verlichting.

We hebben ook nog een bijkomende verplaatsbare spot geplaatst zodat we de ganse achterzijde van de zolder volledig kunnen belichten. Laat de refittingen nu maar volgen!
Eens dit achter de rug hebben we ons aan de slag gezet bij het verpakkingsmateriaal, want eerlijk gezegd en in het Oilsters: “een kat kost er eer jongeren ni mier in vinnen”, of mooier gezegd: "het was me een boeltje!". We hebben alles mooi geklasseerd op maat en kwaliteit en het teveel aan hebben we over boord geworpen. We kwamen maar even aan twee volle vuilzakken. Maar nu staat alles netjes op een rijtje zoals in het wel bekende stationnetje. Het was rond de klok van 16u30 toen deze klus geklaard was, dus tijd voor onze kop koffie.

Gedeeltelijk beeld op de netjes gestockeerde verpakkingsruimte: opgeruimd staat netjes!

Na de koffie hebben we zeker nog de tijd om enkele mooie opnames te maken van recente refittings. Het is weer een droom om te fotograferen. Terwijl we zoet bezig zijn met dit klusje worden we overvallen door een groep van een 8-tal bezoekers die heel nieuwsgierig zijn wat er daar allemaal op die museumzolder gebeurt. Dus vertellen maar: op wat ons onderzoek slaat; een beetje geschiedenis van de site; onze doelstellingen en dergelijke meer. Een kleine rondleiding op zolder met uitleg over de voornaamste stukken doet het enthousiasme van deze mensen zeker oplaaien. Zij staan verwonderd van wat er allemaal gebeurt achter de schermen van een museum.
De klok tikt 17u45 als de bezoekers nederdalen uit ons heiligdom. Ook voor ons de hoogste tijd om terug te keren naar het aardse tranendal.

Logboek 14/11/2009: 135ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Hugo Thuy, Johnny De Mol, Arnaut Beugniez, Romain De Moor
Werkzaamheden: Determineren en refitten
Suggesties: Meer licht voor de refittings

Verslag 135ste werknamiddag: zaterdag 14/11/10/2009

Beste bloglezers, voor deze week zal het maar een heel kort verslag zijn van de 135ste werknamiddag. Er zit zeker geen verval op onze werkzaamheden en er is ook niet een zekere moeheid om elke week deze blog up-to-date te houden. Het ligt enkel en alleen aan de werkzaamheden. Reeds meerdere malen heb ik jullie medegedeeld dat we volop in de determinatie zitten en dat daar echt niet veel valt over mee te delen.
Ook de refittings waren vandaag verre van spectaculair om daar wat meer aandacht aan te besteden. Ik kan jullie enkel vertellen dat Johnny erin geslaagd is om reeds twee bestaande refittings van een kruiklichaam samen te brengen zodat dit leidt tot een mooi geheel. Zoals de meeste kruiken, is deze in licht rood aardewerk, dunwandig, geoxydeerde bakking.
Voor de rest hebben we natuurlijk weer enkele determinaties gedaan van de borden. Momenteel determineren wij nog altijd op basis van de typologie van Holwerda: het interessantste werk moet nog gebeuren als we gaan vergelijkingen maken met andere typologieën.
Ik beloof jullie om verder verslag uit te brengen over deze werkzaamheden.
Het programma voor volgende week zal bestaan uit het wederopstellen van de fotostudio. Deze was min of meer buiten gebruik geraakt sinds het ongeluk van Bert. Doch we gaan ze weer in alle eer herstellen om het volgende doel: natuurlijk om foto’s te kunnen maken die uniform zijn (publicatiegericht), maar ook om een tweede reden, namelijk deze: daar de winter in aantocht is en de sombere dagen weer opdagen, laat het wat te wensen over aan de juiste belichting om te refitten (heel belangrijk, goed licht voor refitting). Daar de spots van de fotostudio dit daglicht het best benaderen, zullen ze zeker een grote hulp zijn voor onze vriend Johnny.
Ook gaan we nog eens aandacht schenken aan orde in ons verpakkingsmateriaal. Eerlijk gezegd “waar de vrouwen niet zijn, laat de orde wat te wensen over”. Het zal veel gemakkelijker zijn als alle voorhanden zijnde materialen mooi per maat zullen gestockeerd zijn. Dus volgende week: “lets go clean”.
Ik heb me vandaag een ongeluk gevloekt om de juiste maat te vinden voor een delicate refitting te verpakken. Ook dit hoort nu eenmaal bij de archeologie “orde, orde en orde”.
Zo, ik ben voor vandaag uitverteld. Dus, beste bloglezers, vergeef me dat het vandaag wat aan de flauwe kant is, maar ook dit is archeologie: voor de mensen ter plaatse zeker niet saai, integendeel, maar om verslag uit te brengen niet zo fraai, temeer dat we de resultaten moeten afwachten van de determinaties. Dus blijf onze blog volgen, ondanks een dood moment, de mot zit er zeker nog niet in. Ik beloof jullie nog prettig leesgenot en verassingen.

Een vertrouwd beeld dat weer komt volgende week.

Logboek 07/11/2009: 134ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Arnaut Beugniez, Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Romain De Moor
Werkzaamheden: Refitten en determineren
Suggesties: Nihil

Verslag 134ste werknamiddag: zaterdag 07/11/10/2009

Gisteren, vrijdag van 06/11/2006 van 09 tot 12u: voorbereiding van de les klassieke oudheid van Griekenland voor de cursus dezelfde namiddag. Om 15 u vertrek naar Gent, cursus van 16u tot 18u30. Vliegensvlug de wagen in, huiswaarts. “Miljaar”, ongeluk te Merelbeke, fille op de autostrade. Om 19u30; zonder eten vlug Hugo opgepikt en naar Gijzegem voor de lezing van Guido Cuyt, “Vlaanderen in de 2de eeuw na Christus; een gouden eeuw?”; begroeting van onze voordrachtgever; lezing van 20u tot 22u15; nog een gezellige babbel en een drankje (Cola Light, voor de lijn).
Om12u30 op naar de bedstee.
Zaterdag 07/11/2009 van 9 tot 11u30: nalezen van de les van gisteren; om 13u30 op naar onze zolder; huiswaarts om 17u30; rond de klok van 21u15 achter mijn scherm voor het verslag van vandaag.
Mijn leven staat werkelijk volledig in het teken van de archeologie, maar met plezier, ik zou het niet anders willen.
Nog even terug naar gisterenavond. Onze Sint-Maartenlezing was een topper, dank zij Guido Cuyt, een pracht van een lezing waar veel elementen van de tempelsite van Hofstade in voorkwamen. Het is te zeggen vergelijkbaar waren en die strookten met wat ik al lang vermoedde. Vooral betreffende de tempelcultus, en het agrarisch element dat we nu kunnen vaststellen dank zij het materiaal van het VIOE.

Guido Cuyt tijdens de lezing “Vlaanderen in de 2de eeuw na Christus; een gouden eeuw?”

De weergave van het dagelijks leven tijdens deze periode die prachtig werd weergegeven aan de hand van een PowerPoint-presentatie strookte volledig met wat ik mij voorstel over het leven rond de tempelsite: een landelijke cultusplaats, gewijd aan de vruchtbaarheid met in de nabijheid een kleine en bescheiden villae waar vermoedelijk aan landbouwbewerking werd gedaan; druk bezocht en hoog in aanzien (denk aan de godin Cybélé, die ik reeds meerdere malen heb vernoemd) tijdens bepaalde periodes van het jaar. En waar abrupt een einde aankwam tijdens de eerste invallen van barbaren die onze gewesten binnen vielen. Dit alles verhaalde Guido in zijn uiteenzetting en verduidelijkte hij met voorbeelden van andere cultusplaatsen ergens in Vlaanderen. Voor wie ook maar enige interesse vertoont voor dit gedeelte van ons verleden hing letterlijk aan de lippen van Guido.

Een blik op de zaal bij het begin van de lezing.

Nu terug naar onze zolder. Daar viel vandaag ook wat te beleven. Terwijl wij rustig aan onze werkzaamheden van determinatie bezig waren verraste Johnny (wie anders?) ons met een prachtige refitting van een diep bord, gaande naar een ondiepe schaal, Belgisch waar. Weer een teken van dat het refittingswerk echt nodig is. Hoewel er reeds een lange weg is afgelegd en nog steeds een lange weg af te leggen is, zal het eindresultaat prachtig zijn.

Refitting van een diep bord / schaal, duidelijk merkbaar Hofstade 1947, sleuf 18.

Bij ons determinatiewerk van de borden zijn er vandaag twee kleine bordjes gedetermineerd die we ook teruggevonden hebben in de beschrijving van Prof. De Laet, maar die wel niet op typologie gebracht waren. Dus nogmaals een duidelijk voorbeeld van de noodzaak van ons werk op zolder.

Kijk op onze determinatietafel, properkes, hé.

Hubert aan de slag met de determinatielijsten op onze nieuwe laptop.

Aan deze namiddag komt er weer een einde, dus snaveltjes toe en oogjes dicht, “graaf lekker”, ik bedoel: “slaap lekker”.

06/11/2009: lezing door Guido Quyt

Zijn lezing in De Looierij in Gijzegem: “Vlaanderen in de 2de eeuw na Christus" sloot Guido Cuyt af met volgende dia:

DEO OPTIMO ROMANO
GVIDO CUYT
OB IMMENSAM SOCIETATIS
DENDERLANDIAE
MAIESTATEM
VIII ID NOV MMIX
V S L M

134ste werknamiddag

Wegens familiale verplichtingen en ziektetoestanden zal de 134ste werknamiddag verschuiven naar zaterdag 07/11/2009.

OPGELET: vrijdag 06/11/2009, lezing door Guido Cuyt:

“VLAANDEREN IN DE TWEEDE EEUW NA CHRISTUS”

De Leerlooierij, Gijzegem.
Aanvang 20u.

Logboek 24/10/2009: 133ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk museum Aalst
Tijdstip: 14u 17u30
Aanwezigen: Hugo Thuy, Johnny De Mol, Walter Callebaut, Veronique (echtgenote Walter), Hubert Timmerman, Romain De Moor
Werkzaamheden: Nummeren en ficheren, rechtzettingen fiches en determinatie van borden, refitten
Suggesties: Nihil

Logboek 17/10/2009: 132ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk museum Aalst
Tijdstip: 14u 17u30
Aanwezigen: Hugo Thuy, Johnny De Mol, Arnaut Beugniez, Hubert Timmerman, Romain De Moor
Werkzaamheden: Nummeren en ficheren, rechtzettingen fiches en determinatie van borden, refitten
Suggesties: Nihil

132ste & 133ste werknamiddag: zaterdag 17 & 24/10/2009

Inderdaad, beste bloggers, één verslag van 2 werknamiddagen. Alles moet kunnen bij de zoldermotten of we zijn niet tevreden. Veel nieuws valt er wel niet te melden. Enkel dat de determinatie van de borden vlot verloopt. Nu ja, wat is vlot? Er komt heel wat opzoekwerk bij te pas en overleg en dat is hier natuurlijk moeilijk weer te geven. Wel wil ik nu wel al kwijt dat we reeds 7 verschillende soorten borden hebben, gaande van Holwerda 81a tot Holwerda 81h.
Hoewel de verschillen soms gering zijn en komt het echt op een detail aan, hebben we te maken met verschillende types. Bij de determinatie is het vooral goed opletten op de vorming van de rand. Is hij bol of puntig naar binnen lopend? Gaat hij onmiddellijk over naar een schuin overlopend lichaamsgedeelte of is er soms nog een klein recht tussenvlak? Ook de vorming van de bodem is belangrijk alhoewel deze meer duidelijkheid vertoont. Gaat het om een vlakke bodem of is de overgang van de lichaamzijde gelijkmatig met de schuin oplopende bodem of is er een bruuske overgang naar de bodem toe? Is hij licht oplopend of stijl oplopend? Allemaal vrij duidelijke kenmerken.

Zicht op een gedeelte van de te determineren borden.

Met het oog op een vlotte samenwerking tussen de mensen die determineren en alles inbrengen op pc hebben we de bureelruimte uitgebreid met twee bureeltafels. Zo is een vlot verloop van de werkzaamheden verzekerd. Na de determinatie worden de verlijmde borden onmiddellijk opgeborgen in een daarvoor voorziene box in hard onvergaanbaar plastiek, dit om de tand des tijds te doorstaan. Bijgevoegd een determinatiefiche met de vermelding van alle details die er nodig zijn, zoals: in welk instituut of instelling bevindt dit materiaal zich, inventarisnummer, juiste determinatie, soort materiaal, soort aardewerk, versierd of niet versierd, gestempeld of niet gestempeld, juiste vindplaats, periode, tijdsdeterminatie, bibliografie, korte beschrijving en foto. Het moet mogelijk zijn om met de bijgevoegde fiche het artefact direct te plaatsen in tijd en plaats op de site, alsook de juiste determinatie, zodat het in de toekomst gemakkelijk werken wordt voor wie de materialen wil bekijken of bestuderen.

Arnout en Romain broederlijk naast elkaar aan de determinatietafel.

Natuurlijk zou onze zolder onze zolder niet zijn mochten we op tijd en stond geen bezoekers mogen verwelkomen, en ditmaal kwamen ze van ver. Op de 132ste werknamiddag werden we overvallen door een groepje Finse toeristen die heel geïnteresseerd een kijkje kwamen nemen. Hubert en ikzelf mochten dadelijk ons beste Engelands bovenhalen om deze mensen wegwijs te maken in onze scherventempel. Zij waren heel verwonderd en luisterden met open mond naar ons verhaal. Dit is iets wat ze zich niet kunnen inbeelden in hun thuisland.

Romain en de Finse bezoekers met volle aandacht.

Om even terug te komen op de opbergboxen. Waarom harde plastiek? Heel eenvoudig omdat deze langer bewaard en zeker niet openscheurt zodat alles kan openvallen in de grote opbergbox. We hebben zelf aan den lijve mogen ondervinden dat in het ons toegespeeld materiaal deze toestanden niet vreemd waren met gevolg dat het heel moeilijk was om het materiaal bij de juiste verpakking met de juiste beschrijvingen te plaatsen. De plastiek boxen die we gebruiken zijn van duurzaam materiaal zodat deze niet na verloop van jaren gaan versterven en stuk barsten. Zo, ik hoop dat jullie hiermee voldoende zijn ingelicht over onze werkzaamheden en de stand van zaken op onze zolder. Wie dit alles graag eens van dichtbij wil zien en bekijken is steeds welkom. Er staat steeds een zoldermot paraat om jullie te verwelkomen en te begeleiden.

132ste werknamiddag: zaterdag 17/10/2009

Wegens familiale omstandigheden zal het verslag van de 132ste werknamiddag volgende week verschijnen.

Logboek 10/10/2009: 131ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Johnny De Mol, Walter Callebaut, Arnout Beugniez, Hugo Thuy, Romain De Moor
Thuiswerker: Hubert Timmerman
Werkzaamheden: refitten en determineren, ficheren en nummeren
Sugesties: Nihil

Verslag 131ste werknamiddag: zaterdag 10/10/2009

En verandering zal er zijn! Gedaan met op elkaars schoot te zitten of om te werken aan de hoek van een ronde tafel. We slepen er dank zij de hulp van de mensen van het museum zelf - dank u, Jasmientje - een tafel bij die dienst doet als bureau. Op die manier is het leefbaar en kunnen we gemakkelijk een boek openleggen om aan de determinatie te werken van de borden. Geknars en getier zal zich voltrekken als er een snoodaard deze tafel voor iets anders durft te gebruiken. Nog erger wordt het als hels vuur over hem zal nederdalen. We hebben er ook voor gezorgd dat de determinatieboek van Holwerda in tweevoud aanwezig is, zo kunnen we vlot verder werken zonder oponthoud. De laatste aanpassing aan de determinatiefiche is doorgevoerd zodat alles nu op punt staat.
Vandaag mogen we een verloren zoon onder ons verwelkomen en we ontvangen hem met open armen: “Hallo, Walter”. Eindelijk heeft hij in zijn drukke agenda plaats gemaakt voor zijn wederoptreden en met de nodige pralines wordt dat gevierd. Leve ons lijntje.
In al dat druk gedoe is Johnny druk bezig met refitten en wonderwel slaagt hij er in om een 20-tal refittings tot stand te brengen, waaronder enkele zeer interessante items. Hij slaagt erin om namelijk een eerste refitting tot stand te brengen van een Dressel 20. De refitting bestaat uit de rand van de amfoor en het oor met een schouderstuk.

Dressel 20 zoals ze staat opgesteld in het Provinciaal Archeologisch Museum (PAM) te Velzeke.

Deze grote voorraadamforen werden voornamelijk gebruikt om vissausen, olijfolie of wijn te transporteren. De aanwezigheid van dergelijke amforen wijst erop dat de site vrij intens moet bewoond geweest zijn of dat er veel passage was van mensen. Minstens 4 van deze exemplaren zijn aangetroffen op de site Steenberg, weliswaar in fragmentarische toestand. Op één van de oren van deze exemplaren kunnen we kerven waarnemen vermoedelijk van tellingen of inventarissen die gemaakt zijn. Dit is zeker niet wereldvreemd want door de imposante omvang van de amforen en de vrij robuuste oren waren dit gemakkelijke objecten om tellingen op aan te duiden en bij te houden. Nog vermeldenswaardig over de refittings van vandaag: het grootste deel ervan is gebeurd bij het materiaal van het VIOE.

Oor Dressel 20, duidelijke aanwijzing van kerven.

Hugo zet vandaag een extra beentje voor en neemt de ondankbare taak op zich om onze zolder eens te stofzuigen. Dit is inderdaad broodnodig want tja, het blijft een zolder en met al dat aardewerk daalt er inderdaad wel eens een stofje neder. Dank u, Hugo, voor deze tussenkomst.

Hubert blijft voorlopig zijn werk verder zetten op het thuisfront.

Wat het materiaal van het VIOE betreft wil ik vermelden dat ik één van de volgende weken een eerste verslag zal maken en een duidelijke kijk ga geven over deze opgraving die verricht is in 1996.
Oh ja - zeker vermeldenswaardig - we hebben bezoek gehad van een bestuurslid van de HK De Faluintjes. Altijd tof als er eens een enthousiaste collega van een andere kring op bezoek komt.
17u30: tijd om op te stappen. Thuis wacht er nog een hoop materiaal op te verwerken, en naar het schijnt heb ik nog een echtgenote die me ook nog eens wenst te zien.

Logboek 03/10/2009: 130ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, stedelijk museum Aalst
Tijdstip: 14u – 17u30
Aanwezigen: Johnny De Mol, Arnout Beugniez, Hugo Thuy, Romain De Moor
Thuiswerker: Hubert Timmerman
Werkzaamheden: Beschrijven, refitten, nummeren en ficheren
Suggesties: Nihil

Verslag 130ste werknamiddag: zaterdag 03/10/2009

Vandaag hebben we er een stille kracht bij: Hubert die niet lichamelijk aanwezig is op zolder werkt thuis in stilte verder aan de lijsten van de refittingen. Sinds ons werk zich meer en meer toespitst op het beschrijven van het materiaal komt er inderdaad meer verwerking bij kijken op computer. vandaar dat Hubert thuiswerk verricht. Zo zien jullie maar dat er op verschillende fronten wordt verder gezwoegd.
Op zolder zelf moeten we ons nog wat verder inwerken in de nieuwe rolverdeling, maar daar slagen we wel in. We moeten er enkel voor zorgen dat we tegen volgende week een dubbel hebben van de voornaamste determinatiewerken zodat we vlotter te werk kunnen gaan. We zijn er toch reeds in geslaagd om enkele borden op de juiste typologie te brengen, een voorname stap naar publicatie toe. We moeten er vooral op letten dat we geen schoonheidsfoutjes maken, daarom wordt elk stuk door een drietal mensen bekeken en wordt de determinatie in overleg toegekend.

Johnny met volle aandacht bij het verwerken van het materiaal.

Waarom dit allemaal? Die zoveel uren werk, die kopzorgen van hoe gaan we om met dit of dat probleem. Wel het antwoord is heel eenvoudig: gewoon omdat het moet. Om aan te tonen wat voor een schat van archeologische informatie er nog verborgen ligt in de vele musea in ons land. We hopen dat we hier of daar navolging krijgen en dat er ergens een groep enthousiastelingen zich op dergelijk werk stort. Natuurlijk is het veel leuker om ergens veldwerk te verrichten, maar het vele werk dat er na de opgraving nog moet gebeuren zoals refitten, beschrijven, inventariseren en dergelijke meer moet ook gebeuren, en dat is in het verleden soms verwaarloosd.
Nu wil ik er hier wel op wijzen dat dit geen kritiek is op het werk van Prof. De Laet, die man werkte ook met de mogelijkheden die hij had en waarover hij beschikte. Hij heeft perfecte beschrijvingen gemaakt over het materiaal van Hofstade, tot in detail. Helaas is niet alles in zijn totaliteit bestudeerd, dus daarom aan ons de taak om dit nu wel te doen. Gebaseerd op het werk van Prof. De Laet trachten wij zijn werk verder te zetten en zo de site van Hofstade een volledig ander status toe te kennen als dat het nu heeft.

Voorbeeld van hoe gedetailleerd reeds Prof. De Laet reeds te werk ging in die naoorlogse jaren van 1946/1951.

Terwijl ik zomaar wat zit te mijmeren over ons werk en onze illustere voorganger komt Johnny weer aandraven met enkele refittingen. Eén ervan is zeker geen onbelangrijke en vervolledigd de bodem van een klein bordje waarvan er maar één exemplaar is gekend binnen onze uitgebreide collectie.
Zo kabbelen we rustig verder naar de klok van 17u 30 ons vaste tijdstip om op te rotten en weer te keren naar moeder de vrouw.

Logboek 26/09/2009: 129ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Hugo Thuy, Arnout Beugniez, Romain De Moor
Werkzaamheden: Nummeren, ficheren, beschrijven
Suggesties: Nihil

Verslag 129ste werknamiddag: zaterdag 26/09/2009

Vandaag beginnen we er definitief aan: na de zorgvuldige voorbereiding en de nodige besprekingen, gaan we van start met al de borden te rangschikken volgens typologie en ze te beschrijven. Ook zal die groep artefacten zorgvuldig ingepakt worden voor ze definitief naar de opslagplaats verdwijnen. Dit gaat gepaard met de nodige notities en foto’s. Er zal ook een selectie worden gemaakt van de voorwerpen waarvan een foto zal gepubliceerd worden. Natuurlijk zullen alle verschillende types van borden in de beschrijving worden opgenomen, gedetailleerd worden beschreven en getekend. Wij hopen dit alles deze winter te kunnen klaren zodat de eigenlijke publicatie eind volgend jaar kan worden uitgegeven. Dit is ongeveer de planning, maar alles hangt natuurlijk af van welke studies en vergelijkingen we nog zullen moeten maken. Dus vlug aan de slag.
Welke offers zijn er eigenlijk op de site Steenberg gebracht? Wat waren de rituelen? Het is natuurlijk moeilijk te bewijzen en te beschrijven, doch ga ik hier trachten een kleine hypothese naar voren te schuiven, gebaseerd op het soort voorwerpen dat in de tempelsite (het fanum) gevonden zijn. Vooreerst zou ik willen nagaan welk soort rituelen en offers er toen bestonden. Deze kunnen alle vormen en dimensies aannemen: het kunnen dierenoffers geweest zijn die gepaard gingen met het slachten van een rund of zwijn of andere soorten dieren of om rituelen die enkel gepaard gingen met dans en muziek. In het slechtste en zwartste geval ging het om offers met mensen (verwondingen of doding). In het geval van de site Steenberg ging het vermoedelijk om rituelen of offers die gepaard gingen met wijn of andere vloeistoffen (olie) en kruiden. Dit soort offers leunen het dichtst aan bij de verering van een vruchtbaarheidsgodin. Ging het enkel om bijzettingen of gingen deze offers ook gepaard met bepaalde rituelen? Op de site Steenberg zijn er nooit sporen gevonden van een altaar dat voor de tempel zou hebben gestaan. Hierdoor is men gemakkelijk geneigd om te zeggen dat het enkel om bijzettingen ging van de hoger vermelde offergaven. Dit kan men vergelijken met hedendaagse offerplaatsen (grotten, kapellen) waar men een kaars doet branden of een voorwerp in was gaat bijzetten (vorm van offeren) om hulp of troost of bijstand af te smeken, of als dank voor genezing.

Voorbeelden van wassen offerfiguren.

Doch ligt dit alles niet zo eenvoudig. De voorwerpen die binnen de tempelsite te Hofstade zijn gevonden zijn van die aard dat we geneigd zijn om te zeggen dat deze gepaard gingen met bepaalde rituelen. De vele plengschalen die zijn aangetroffen op de site laten blijken dat er hier plengoffers zijn gebracht. En een plengoffer gaat gepaard met bepaalde handelingen en rituelen. Het is niet uitgesloten dat er op bepaalde tijdstippen van het jaar (begin lente of herfst) een tijdelijk altaar werd opgericht op de site Steenberg om deze plengoffers en rituelen te kunnen uitvoeren. Natuurlijk is dit een gegeven dat we zeker niet hard kunnen maken. Ook de vele bekers die zijn aangetroffen op de site kunnen een vermoeden wekken dat er bepaalde dranken werden genuttigd tijdens de rituelen en dat deze bekers nadien werden bijgeplaatst in de tempel.

Plengschaal gevonden op de tempelsite Steenberg.

Wat zijn nu plengoffers? Deze offers vallen niet onder de klasse van de bloederige offers. In het Latijn spreekt men van Libationes (drankoffers of plengoffers). Elk soort van offer of ritueel ging gepaard met een drank of plengoffer. Het plengen of besprenkelen met wijn of andere dranken of vloeistoffen kon gebeuren over geofferde dieren of mensen (dodencultus) of in een vlam aangemaakt op een altaar (vast blijvend of tijdelijk altaar). Ook kom het plengoffer een offer of ritueel op zijn eigen zijn. Hier treft men enkele punten die een vergelijk zouden kunnen treffen met de site Steenberg.

Voorstelling van hoe de tempelsite Steenberg er zou moeten hebben uitgezien.

Hierboven geef ik maar een kleine samenvatting van een gestelde hypothese. Religie is binnen de subsystemen van het sociocultureel systeem één van de moeilijkste, zo niet HET moeilijkste onderwerp om met juistheid te benaderen daar er geen of weinig tastbare bewijzen voor handen zijn.

Logboek 19/09/2009: 128ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Hugo Thuy, Johnny De Mol, Arnout Beugniez
Werkzaamheden: Nummeren, determineren en beschrijven
Suggesties: Nihil

Verslag 128ste werknamiddag: zaterdag 19/09/2009

Na de welverdiende rust in Griekenland op het eiland Chios zijn onze mensen weer paraat op zolder. Julie kunnen zeker wel raden voor wat. Maar vandaag wil ik het wel even over een andere boeg gooien. Daar we in het stadium aangeland zijn van beschrijven en bestuderen van de verschillende groepen van aardewerk is het moeilijk om van de werkzaamheden een gans verslag te schrijven, uitgezonderd als er iets speciaal te vermelden valt. Dus wil ik het even hebben over onze reis in Griekenland op het eiland Chios.
Bij ons bezoek aldaar aan het archeologisch museum konden we met plezier vaststellen dat er op het eiland een cultus geweid was aan de oosterse godin Cybélé. Leuk want die godin maakt ook deel uit van de godinnen die werden vereerd op de site Steenberg te Hofstade, dus interessant genoeg om hier even op door te bomen.
Cybélé, gekend als oosterse godin, komt op het eiland reeds voor in de archaïsche periode en loopt door tot de Romeinse periode. Zij staat vooral bekend als moedergodin en wordt daardoor vooral in verband gebracht met de vruchtbaarheid. Opvallend is dat deze godin steeds zittend op een troon wordt afgebeeld, veelal geflankeerd door twee leeuwen en met een scepter of bord in de hand. In het museum stonden twee beelden tentoon uit het 6de millenium V.C. Het gaat hier om twee beelden van Cybélé enkel gezeten op een troon zonder bord of scepter en niet geflankeerd door leeuwen. Een beeld is wel gebeeldhouwd in een schrijn. Een ander beeld van deze godin stamt uit de helenistische periode, gezeten op een troon geflankeerd door één leeuw met in de hand een scepter en een phiale (medicijnflesje). De scepter is een toonbeeld van autoriteit en het medicijnflesje verwijst naar de natuurlijke geneeskrachten die deze godin bezat. Nog een ander beeld daterende uit de late fase van het 1ste millenium V.C. stelt Cybélé voor gezeten op een troon geflankeerd door twee leeuwen met in de hand een drum (soort muziekinstrument).
In het plaatsje Daskalopetra, even buiten het drukke centrum van de stad Chios is er een open tempel volledig gewijd aan de godin Cybélé. Deze dateert van de laatste fase van het 6de millenium V.C. Op wat nu de fundamenten van deze tempel afbakenen is er nog steeds een rotsblok waarneembaar van waarop Homerus zijn Ilias doceerde (volgens de verhalen op het eiland, maar er zijn momenteel 7 plaatsen bekend van waarop Homerus zijn Ilias doceerde, doch Chios zou de meest geloofbare zijn).
Ook op de site Steenberg is een beeldje van Cybélé aangetroffen, wel zwaar door brand beschadigd doch duidelijk waarneembaar gezeten op een troon. Hier wordt zij vereenzelvigd met een inlandse moedergodin “de Mater”. Deze vereenzelving van Romeinse goden met Keltische/Germaanse goden noemt men de "interpretatio romana". Wat ons doet vermoeden dat op de site Steenberg een cultus heerste rond de vruchtbaarheid, te meer dat er ook nog een beeldje is gevonden van de godin Venus, die op zichzelf ook al betrekking heeft op de vruchtbaarheid. Laat ons hierbij nog de nabijheid van de Vondelbeek vermelden die in deze periode zeker geen beek was maar een klein riviertje. Waarom deze vermelding? Omdat de rivier een vrouwelijk element was in deze cultus en dus ook met vruchtbaarheid wordt vereenzelvigd. Natuurlijk berust deze stelling louter op een hypothese en is het steeds moeilijk om dit echt aan te tonen. Religie is niet voor niets een moeilijk onderwerp binnen de archeologie en is steeds stof voor discussie.

Het beeldje van Cybélé gevonden op de site Steenberg.

Beeldje van de inheemse mater (site Steenberg).

Logboek 05/09/2009: 127ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Johnny De Mol, Arnaut Beugniez, Hugo Thuy, Hubert Timmerman, Romain De Moor
Werkzaamheden: Refitten, nummeren en ficheren, fotograferen en inventariseren
Suggesties: Nihil

Verslag 127ste werknamiddag: zaterdag 05/09/2009

Ondanks de drukte van jewelste die er de laatste weken heerst, slepen we toch nog een werknamiddag uit de brand. Maar dan maandag, hop de vlieger in: Johnny, Romain en de beide echtgenotes. Dit om de archeologische sites op het Griekse eiland Chios onveilig te gaan maken. Dus trouwe bloggers volgende week geen weekverslag, maar dan vanaf 19/09/2009 vliegen we er weer elke week in.
Tja, er eens tussen uit moet kunnen, zeker voor de echtgenotes en na de drukke weken van augustus. Voor mij was het een blij weerzien met onze zolder na drie weken van afwezigheid. Onmiddellijk ging ik aan de slag met het verder berekenen van de diameters van de verschillende individuen die we trachten samen te stellen.
Aan het einde van de namiddag kan ik enkel maar vaststellen dat we een 37 individuen aan onze telling kunnen toevoegen.
Hubert is aan de slag met het materiaal van het VIOE. Het blijft ons steeds maar verbazen welk mooi materiaal daar blijft uitkomen. Een scherf valt op daar deze een versiering draagt die we nog niet hebben gezien bij ons voorradig materiaal. Zij bestaat uit rood aardewerk en is zonegeconcentreerd versierd met nagelkopindrukken. Daartussen loopt een streng golvende gearceerde lijn. (zie foto).

Rood aardewerk. Typologie is nog verder te onderzoeken.

Als ik dit zo zie, wordt het inderdaad de hoogste tijd dat we met een publicatie naar buiten komen. Daar wordt volop aan gewerkt. Ik had gehoopt om dit jaar daarmee nog naar buiten, te kunnen komen maar ik denk dat dit spannend zal worden. Het vergelijkend werk en het typologeren lopen wat achterstand op, wat niet abnormaal is want in de zomer vragen andere activiteiten soms voorrang. Het opstellen van de statistieken is ook niet zomaar op een wip gedaan zodat ik vermoed dat het inderdaad volgend jaar zal worden eer we klaar zullen zijn met onze publicatie. Toch niet getreurd, we slaan er ons door.
Johnny laat zich ook vandaag van zijn goede kant zien en werkt in stilte achteraan de zolder aan een nieuwe refitting. Deze stille kracht blijft ons maar verbazen. Het blijkt hier te gaan om een schotel met platte bodem (dagelijks waar).

Het refittingswerk van Johnny.

Deze hoort ook thuis in de categorie van de borden zodat hij ook zal worden opgenomen in deze tellingslijst. Ik zit zo te overwegen dat ik deze winter toch eens een tweetal weken verlof zal nemen om me af te zonderen op zolder zodat ik eens deftig kan doorwerken. Want dit is inderdaad wat ons ontbreekt: meer tijd om aan dit inventarisatiewerk te spenderen. Hubert wenkt ons terug naar het materiaal van het VIOE, waar hij ons laat zien hoe drie stukken van een grote maalsteen kunnen samengevoegd worden. We wisten van het bestaan van deze steen, maar dit geeft hem toch weer een andere dimensie. Hier valt toch nog te vermelden dat het materiaal afkomstig van de opgraving van 1996, en dus niet van de tempelsite totaal ander soorten aardewerk en voorwerpen vertoont. Het zou hier inderdaad kunnen gaan om een zone waar inderdaad aan landbouw of dergelijke activiteiten werd gedaan, grenzend aan de tempelsite en dus nauw verbonden met deze. Mijn volgende opdracht is om te trachten of we de plannen van deze opgraving kunnen inzien en deze kunnen linken aan de bestaande plannen van de tempelsite zodat we een prachtig overzicht kunnen krijgen over de totaliteit van de site Steenberg, die een rijkere geschiedenis heeft als dat we zelf vermoeden. Waarheen ons dit alles zal leiden kunnen we momenteel enkel maar raden en gissen.

De maalsteen van de site Steenberg. Waarheen zal hij ons leiden?

Ondertussen is er bezoek geland, en geen onbekende, namelijk Jos De Prijck, de man die me jaren terug voor de eerste maal meenam naar de site van Spiennes en waar mijn liefde voor de prehistorie is ontstaan. Met plezier leid ik hem rond op onze zolder met de nodige achtergrondinformatie. Natuurlijk is hij sterk geïnteresseerd in ons werk en laat ik hem ook met plezier kennis maken met onze rekenwerkwijze. Ik zie hem de wenkbrauwen fronsen en heel opmerkzaam wijst hij me op een beoordelingsfout. Tedju, dat me dat juist nu moet overkomen.
Ondertussen tikt de klok genadeloos verder, en is het inderdaad weer opruimingstijd.
Tot binnen 14 dagen, lieve zolder.

Logboek 22/08/2009: 126ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst

Tijdsip: 14u tot 17u30

Aanwezigen: Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Hugo Thuy

Werkzaamheden: Fotografie, inventariseren en samenstellen borden, nummeren en ficheren

Suggesties: Nihil

Verslag 126ste werknamiddag: zaterdag 22/08/2009

"Hallo!!!!" Terug van weggeweest! Maar julie vergeten? Dat nooit.
Ik ben er even terug met een verslag van de 126ste werknamiddag. En tot mijn grott spijt was ikzelf niet van de partij. Ik ga beginnen met jullie direct te vertellen dat nog tot half september de werkzaamheden op onze zolder door allerhande omstandigheden stroef zullen verlopen: Johnny en Romain vertrekken nog naar Griekenland. En wat dachten jullie? Natuurlijk zal ook hier de archeologie centraal staan.
Zelf heb ik voor ons vertrek op 07/09/2009 nog enkele andere katjes te geselen, ook deze staan in het teken van de archeologie.
Ik hoop om nog een werknamiddag te kunnen bewerkstelligen op zaterdag 05/09/2009, maar dat zien we later wel. Toch kan ik jullie mededelen dat onze werkzaamheden, ondanks ons onregelmatig zolderbezoek tijdens de laatste weken, zeker een verder gunstig verloop kennen. Zoals gezegd waren vandaag Hubert, Johnny en Hugo van de partij op zolder, en hebben zij onversaagd verder gedaan met het inventarisatie en refittingswerk. Zoals mij gemeld werd heeft Johnny nog een tiental borden fictief samengesteld en verwerkt in de telling.

Johnny bij het samenstellen van de borden.

Hubert heeft verder gewerkt aan de foto-inventarisatie van het materiaal van het VIOE, en heeft kunnen vaststellen dat er buiten het aardewerk nog heel wat ander materiaal zit dat zeker niet onaardig lijkt. Ik voelmijn oude liefde weer kriebelen. Het gaat hier inderdaad om silex. Natuurlijk zal ik dat artefact eerst eens in mijn handen moeten hebben om me daar verder over uit te spreken. Toch een leuk item tussen al dat aardewerk door.

Silex aangetroffen tussen het materiaal van het VIOE.

Nu, eigenaardig is dat niet, want in deze periode werd er zeker nog gebruik gemaakt van silex. In ieder geval hier wil ik het later hier nog over hebben. Hubert heeft zich reeds door de 2de doos heen gewerkt. Nog één te gaan en we hebben een eerste totaalbeeld van dit alles.

Hubert bij de verwerking van het VIOE materiaal.

Ondertussen hebben onze zoldermotten bezoek gekregen van twee enthousiaste jongelingen die zich kwamen vergewissen van ons zolderproject. Het doet deugd te merken dat de jeugd interesse toont voor ons mastodontenwerk.

Johnny en onze twee jeugdige bezoekers.

Hugo heeft zoals altijd in alle stilte verder gewerkt aan zijn nummering van het archeologisch materiaal. Hij wist me te vertellen dat er nog veel potjes inkt zullen vloeien voor hij klaar is met dit karweitje!!!!!!!
Ondanks dit alles sleepte deze namiddag zich naar zijn einde toe en keerden onze zoldermotten vermoeid en bezweet terug naar de stulp.

Hierbij wil ik er nogmaals de nadruk opleggen dat ons inventarisatiewerk nog tot half september een onregelmatig verloop zal kennen. De draad wordt weer regelmatig opgenomen na 14 september. “SO LONG”.

Zaterdag 08/08/2009: GEEN WERKNAMIDDAG

Wegens omstandigheden zijn er geen werkzaamheden voorzien op zaterdag 08/08/2009 op de museumzolder.
De week nadien, op 15/08/2009, is het museum gesloten.
Dus: eerste afspraak binnen drie weken, op zaterdag 22/08/2009.

Logboek 01/08/2009: 125ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst

Tijdstip: 14u tot 17u15

Aanwezigen: Arnout Beugniez, Hugo Thuy, Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Romain De Moor

Werkzaamheden: Studie borden, refitten, aanvullen fiches en individuen

Suggesties: Minder warm

Verslag 125ste werknamiddag: zaterdag 01/08/2009

Die loodzware warmte blijft ons maar parten spelen op zolder.Doch geen uitstel, voortdoen is de boodschap. Als we resultaten willen voorleggen, moeten we voortmaken.
Het samenstellen van de individuen vordert; het berekenen van de vele diameters van het verlijmde materiaal verloopt vlot; we zitten op schema.
Het moeilijke moet natuurlijk nog komen: op typologie brengen - en natuurlijk - de juiste context trachten te bepalen. Maar zeker nu niet vooruitlopen op de zaken. Stap per stap, en zien waar we uitkomen.

Hugo bij het noteren van de diameters van het verlijmde materiaal een vervollediging voor zijn fichesysteem.

Johnny is weer in vorm en tovert de ene refitting na de andere uit zijn mouw. We zijn veelgewoon, maar vandaag loopt het de spuigaten uit. Ook een gevolg natuurlijk van het nauwkeurig samenbrengen per soort aardewerk.
De refittings van vandaag zijn vooral borden maar ook een prachtexemplaar van een Holwerda 31a, drinkbeker. Ik vermoed dat we daar ook een prachtresultaat zullen behalen met het aantal individuen waarmee wij deze groep van reeds bestaande exemplaren zullen aanvullen.

Refitting van een bord, het bodemfragment vervolledigt de reeds 2 bestaande randscherven en de middenscherf(of buikscherf).

Hubert fotografeert er ondertussen maar op los, niet zo maar natuurlijk, maar een nauwkeurige inventarisatie van het materiaal van het VIOE. Regelmatig roept hij ons bij de zaak want hier zit inderdaad heel wat interessant materiaal bij, en niet van het minste.
Er zit heel wat versierd dagelijks waar bij, meer als dat we kunnen vaststellen bij het reeds gekende materiaal. Ook verschillende scherven waar nog residuele sporen van de inhoud kan worden vastgesteld. Bij een oor van een Dressel 20 kunnen we langs de binnenzijde nog mooi de wrijfsporen vaststellen van vervaardiging en aanzetting aan het lichaam van deze amfoor. Dit is natuurlijk een leuk detail.

Oor van de Dressel 20.

Detail van de wrijfafdrukken langs de binnenzijde van het oor (Dressel 20).

Het leuke is dat er zeker reeds een 5-tal refittings zijn tevoorschijn gekomen bij dit materiaal. Dus dat belooft voor de toekomst, maar later meer daarover. Nu zoals gezegd bij het begin, eerst afwerken waar we mee bezig zijn en dat is natuurlijk nog heel wat.

Johnny en Hubert aan de slag met het materiaal van het VIOE.

Om 17u15 houden we het voor bekeken. De warmte noopt ons te stoppen en koelere oorden op te zoeken … alhoewel, waar is het koel vandaag?

Logboek 25/07/2009: 124ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst

Tijdstip: 14u tot 17u30

Aanwezigen: Arnout Beugniez, Hugo Thuy, Johnny De Mol, Romain De Moor

Werkzaamheden: Telling borden, refitten, nummeren en ficheren

Suggesties: nihil

Verslag 124ste werknamiddag: zaterdag 25/07/2009

Vrijdag 24/07/2009 waren Hugo en Romain reeds aanwezig in het museum om al wat voorbereidend werk te doen voor zaterdag. Zoals reeds eerder gezegd, gaan we naar een volgende fase van ons onderzoek, en deze zal zaterdag aanvangen. Dus wou ik goed voorbereid zijn om zaterdag aan de slag te gaan en om niet te veel tijd te verliezen met de opmaak van de nodige fiches en lijsten waren we dus reeds vrijdag aan de slag.
We gaan van start met het volledig afwerken van de eerste groep objecten, namelijk de borden. De bedoeling is om in eerste instantie een correcte telling uit te voeren van het aantal scherven en individuen. Er zijn 3 groepen van scherven: randscherven, buikscherven en voetscherven. Indien een scherf de 3 componenten bevat, wordt er voorrang verleend aan de term randscherf. Het verlijmde materiaal zal ook geteld worden per soort scherf. In een tweede stadium zullen we trachten om de verlijmde objecten te herleiden tot een individu. Dit gebeurt door het berekenen van de diameter en die dan aan te vullen met losse scherven. Zo bekomt men een minimum aan individuen.

Voorbeeld van hoe we te werk zullen gaan voor het berekenen van het minimum aan individuen. Rechts ziet u een opgemaakte tellingslijst.

Naderhand zullen we overgaan tot het determineren per soort van bord. Deze determinatie kan dan gelinkt worden aan reeds eerder uitgevoerde determinaties en tellingen. Natuurlijk zijn we ons bewust dat dit ook niet in een adem zal uitgevoerd worden. De bedoeling is wel om naar buiten te komen met een publicatie over het totaal aantal soort borden die teruggevonden is op de site. Ook zal getracht worden om na te gaan welke functie de borden op de site hadden, gaat het om borden die gebruikt zijn voor rituele doeleinden of gaat het om dagelijks gebruik. Natuurlijk wordt alles uitgevoerd met een kritische kijk op het geheel en wordt de voorkeur gegeven aan de kwantiteit en niet aan de kwaliteit. Dit is zeker een must in een project gericht onderzoek.
Ook voor het opbergen van de niet uitgestalde voorwerpen in het museum zullen we ons handhaven aan een bepaalde regel. Alles zal verpakt worden in degelijk onvergaanbaar materiaal, dit met de nodige registratie. De opberging zal gebeuren in boxen, elke box zal een context vertegenwoordigen. De boxen zullen voorzien zijn van een uniforme registratiefiche waarop men alles zal kunnen afleiden zonder veel materiaal te moeten uitpakken. Hieronder een voorbeeld van zo een ingevulde registratiefiche, gemaakt op één scherf die een context voorstelt.

Voorbeeld van de registratiefiches voor de opbergboxen.

Hier wil ik wel bij vermelden dat de fiches reeds licht zijn gewijzigd met nog meer gegevens.

Wat vertelt zo een registratiefiche? Naam van de groep die het onderzoek uitvoert, de verschillende instanties waar het materiaal ligt opgeslagen, naam van de site en de opgravingdatum, inventarisnummer, context en contextgegevens, aard van het materiaal, of het gewassen is, of het getekend is, of het gepubliceerd is. Zoals jullie kunnen vaststellen zijn we dus inderdaad in een andere fase van het onderzoek beland. Dit is wel een heel belangrijke fase omdat we hier dus overgaan tot werkelijke vaststellingen en conclusies die zullen worden getrokken. De speeltijd is echt voorbij, nu komen meer de boeken op tafel, de verschillende interpretaties en natuurlijk de discussies die onderling zullen gevoerd worden. De homogeniteit van onze groep zal nu zijn waarde tonen. Maar daar ben ik heel gerust in, we zijn een groep met elk zijn eigen specialiteiten die op elkaar zijn afgesteld. Iedereen is nu zeker nodig want de rest van de studie moet ook verder gaan. Het belooft een drukke herfst en winterperiode te worden.
En natuurlijk … terwijl de eerste tellingen aan de gang zijn, kan Johnny het niet nalaten om toch nog vlug een refitting uit zijn mouw te schudden.

Romain bezig met het uitrekenen van de diameter van een bord.

Arnout aan het werk bij de samenstelling van een individu.

Natuurlijk - zoals altijd - wordt het ook nu stilaan de tijd om op te kramen en koelere oorden op te zoeken want het blijft verdomd warm op onze zolder.

Logboek 18/07/2009: 123ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk museum Aalst

Tijdstip: 14u tot 21u

Aanwezigen: Hugo Thuy, Arnout Beugniez, Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Romain De Moor

Werkzaamheden: groeperen materiaal, refitten, beschrijven en nummeren, werkvergadering

Suggesties: Nihil

Verslag 123ste werknamiddag: zaterdag 18/07/2009

Na de sluitingsdag van11/07/2009 ter ere van de Vlaamse feestdag, vliegen we er weer vollen bak in. En het is nodig want vandaag moet willes nietes alle materiaal mooi gegroepeerd en geklasseerd liggen. En zo geschiedde het. Tegen de klok van vijf werd de laatste hand gelegd aan deze groepering. Dit is ook de inzet tot de finale van het refitten. Vanaf volgende week beginnen we op het toeleggen van het afwerken per groep. Dit wil zeggen dat we overgaan tot de reeds vaak vernoemde tellingen van het materiaal. Wel: het is zover; we staan aan de vooravond van dit onderdeel in ons onderzoek.
De eerste groep die we gaan onderwerpen aan een telling is deze van de borden. Het zullen Romain en Arnout zijn die aan deze opdracht zullen beginnen. Dit betekent ook dat we ons stilaan gaan opmaken van een eerste artikel en beschrijving van dit onderwerp. Doch er zal nog veel opzoekingwerk mee gepaard gaan. Maar dit is nu juist het toffe aan dit werk dat we de resultaten van ons maandenlang refitting-, sorteer- en determineerwerk op papier kunnen vastleggen.
Ook vandaag gaat er een tweede nieuwe fase van wal. Het bestuderen van het materiaal dat is vrijgegeven door het VIOE. Hubert begint met een eerste ruwe digitale inventarisering van het materiaal, zodat we steeds ten allen tijde kunnen terugvallen op dit archief bij eventuele twijfelgevallen. Het is natuurlijk ook voor de eerste maal dat we dit materiaal onder de loep kunnen nemen en dadelijk zijn er reeds opvallende gegevens waarneembaar. Amaai, dat belooft.

Johnny, Hugo en Hubert aan het werk met het materiaal van het VIOE.

Er is reeds een prachtexemplaar bij van een Dragendorff 31, mooi met volledige naamstempel. Tot op heden hadden we van dit type enkel maar een scherf in onze referentieverzameling. Ook nog vermeldenswaardig is de aanwezigheid van een hondenpoot in een dakpanfragment. Dit is dan het 2de exemplaar dat in de collectie voorkomt. Nu, zeldzaam is dit niet, maar het is toch altijd een leuk item.

Afdruk van een hondenpoot, 2de exemplaar binnen de collectie.

Ondertussen is Johnny in alle stilte bezig aan de refitting en natuurlijk met goed resultaat. Hij slaagt er in om nog een individu samen te stellen van het type Holwerda 31a in grijs aardewerk en met rolstempelversiering. Binnen deze groep valt er nog even een doorgedreven refitting door te voeren, want daar zal zeker nog meer resultaat uit komen.

Holwerda 31a, de zoveelste.

Het is inderdaad rond de klok van vijf dat we nog bezoek binnen krijgen van onze begeleider, Patrick Monsieur, met onder de arm een gans dossier van Hofstade geprangd. Inderdaad wij worden goed opgevolgd door onze wetenschappelijke begeleider, en we zijn dan ook maar al te blij wanneer we mogen horen dat we goed werk leveren. Ook hij stemt volledig in met het feit dat het moment is aangebroken om stilaan bepaalde groepen en soorten af te werken en naar buiten te komen met een eerste wetenschappelijke beschrijving van een bepaalde soortgroep. Als hij hoort van onze plannen om met de groep van de borden te beginnen is hij dadelijk akkoord. Eveneens is hij er zich van bewust dat we met het materiaal van het VIOE nog een tijdje zoet en braaf zullen zijn. Hij is wat blij te zien dat dit materiaal vrij veel amforenrestanten bezit.
We worden opgeschrikt door Luc die binnenkomt op zolder. Oei, het is al 18u en we zijn nog niet rond. Dan zullen we nog een kleine werkvergadering houden op een gezellig terrasje in de stad. Er valt inderdaad nog heel wat te bespreken en zeker als Patrick er bij is. Waar gaan we publiceren, wie werkt mee aan de publicatie, wat gaan we publiceren, enz… Het is dan ook 21u als we het terras verlaten en stulpwaarts keren met een tas gevuld vol werk.
Dus, beste bloglezers, na het schrijven van dit verslagje mogen jullie ervan op aan dat ik zeker mijn bedje nog niet zie. Ik ga nog even beginnen met een strategie uit te zetten van onze werkwijze en registratie.
Wees gerust, ik zal jullie nog veel weten te vertellen.