Logboek 31/05/2008: 79ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Hugo Thuy, Hubert Timmerman, Romain De Moor
Werkzaamheden: opzetten classificatiesysteem, conseveren van artefacten, typeren van terra sigillata

Verslag 79ste werkdag: zaterdag 31/05/2008

Deze laatste dag van de meimaand beloofde een rustige zaterdagnamiddag te worden op onze museumzolder. Na het geweld van onze jonge bezoekers gisteren zweemde er een oase van rust en stilte in de museumgangen. De ideale omstandigheden om volledig geconcentreerd aan de slag te gaan aan ons mastodontenwerk. Hugo zou deze namiddag besteden aan het opbergen van enkele waardevolle en duurzame artefacten, een werkje op zijn maat geschreven. Hubert werkte dapper door aan zijn classificatiesysteem dat langzaam maar zeker vorm begint te krijgen.

Beeld op de verlijmde scherven van kruiken.

Een belangrijke groep dat hier vooral uitspringt zijn deze van het kruikenwaar. Naast de groep van de borden is dit een van de meest omvangrijkste binnen de bestaande collectie. Langs deze weg krijgen we een beeldvorming van het aantal individuen dat we kunnen toevoegen aan de reeds bestaande tellingen. Doch moeten we nu eerst nog alles op typologie brengen, een werkje dat ook nog enige tijd in beslag zal nemen. Wel kunnen we nu al vooropstellen dat de borden, kruiken en drinkbekers type Holwerda 31a de drie grootste groepen zijn van het Belgisch waar. Bij de groep van de terra sigillata is het vooral de groep van drinkbekers Drag. 27, schalen Drag. 36 en Drag. 18/31 die vooral het meest aanwezig zijn. Ook het aantal deksels van verschillende soorten kookpotten is niet gering.

Enkele verlijmde exemplaren van borden (vooral plengschalen).

Ook via de doorgedreven controle die Hubert heeft uitgevoerd bij het opstellen van zijn classificatiesysteem zijn er reeds enkele fouten in de nummering naar boven gekomen. Maar in vergelijking met wat reeds allemaal door onze handen is gegaan zijn deze fouten heel miniem. Tijdens onze koffiepauze (wat een traditie is geworden) wordt er steeds wat gekeuveld over de nog af te leggen weg en stellen we vast dat deze nog heel lang is. Doch mogen we met enige fierheid vaststellen dat dit project een van de meest doorgedreven inventarisatie- en refittingswerken is. Na onze koffiepauze worden onze werken in alle stilte voortgezet en bij de gebruikelijke 17u30 wordt deze rustige en kalme bezinningswerknamiddag afgerond.

Logboek 30/05/2008: 78ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 13u30 tot 16u30
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Hugo Thuy, Romain De Moor
Bezoekers: 6de klas A en B van de basisschool “De Vlieger” Hofstade
Werkzaamheden: Rondleiding op onze museumzolder
Suggesties: Nihil

Verslag 78ste werkdag: vrijdag 30/05/2008

Deze werknamiddag zou een speciale namiddag zijn.
Vandaag kregen we namelijk het bezoek van de zesde klas A en B van de basisschool “De Vlieger” van Hofstade.
Hugo, Hubert en ikzelf waren om 13u30 paraat om onze jonge sympathisanten op te vangen. Na zich door de stofferige gangen en de draaitrap naar boven te hebben gewurmd werden ze van harte welkom geheten in naam van de Heemkundige kring. Een beetje overdonderd door al dat vreemde materiaal luisterden ze aandachtig naar de uiteenzetting over de oudste geschiedenis van hun gemeente Hofstade.

Aandachtig luisterend naar de geschiedenis van hun
gemeente Hofstade.

Een weinig later mochten ze kennis maken met ons inventarisatiewerk en met al die vreemde scherven en andere toestanden. Het was wel een aangename verassing te mogen vaststellen dat eens ze dit materiaal ter hand mochten nemen de belangstelling zienderogen steeg, en prompt kwamen de eerste vragen naar boven.

Geschaard rond de referentieverzameling was het een aangename sfeer.

We zijn er zeker af dat onze jonge vrienden een aangename en leerrijke namiddag hebben gehad. Als Heemkundige Kring zijn we blij onze kennis over de oudste geschiedenis van onze gemeente te mogen overbrengen aan deze jonge bende. Na een kleine twee uren aandachtig te hebben geluisterd en te hebben geobserveerd werd het tijd om via de in restauratie zijnde gangen van het museum terug naar de bewoonde wereld af te dalen.
We zijn er zeker af dat dit bezoek de komende dagen nog zal nazinderen bij deze schoolgaande jeugd.En wie weet hebben we hier of daar niet ergens een klein vlammetje van interesse voor de geschiedenis aangewakkerd.

Alle ogen gericht op de plengschaal? Wat een raar ding is dat?

Logboek 24/05/2008 : 77ste werkdag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Willy Van Paepeghem, Hugo Thuy, Johnny De Mol, Romain De Moor
Werkzaamheden: Refitten, fotograferen, determineren, nummeren en ficheren
Suggesties: Nihil

Verslag 77ste werkdag: zaterdag 24/05/2008

Vandaag mogen we voor de eerste maal een nieuwe medewerker begroeten. Voor ons geen onbekende als lid van de Heemkundige Kring, Hugo Thuy. Ook voor hem is onze zolder geen vreemd terrein want het is niet de eerste maal dat hij ons verblijdt met zijn aanwezigheid, het is wel de eerste maal dat hij zal meewerken aan ons mastodontenproject. Dus gingen we vandaag met vijf man aan de slag op onze zwoele zolder. Ik ga hier zeker weer niet beginnen met de taakomschrijving van iedereen, want dat wordt wat eentonig.

Hugo ontpopte zich dadelijk
in de techniek van het nummeren.

Hugo, door Johnny wegwijs gemaakt in het nummeren en ficheren van de verschillende scherven wist dadelijk welke taak hem te wachten staat als hij blijft komen natuurlijk. Ik laat vandaag even de referentieverzameling voor wat ze is en zet me verder aan het op type brengen van de terra sigillata. Wat me na een tijdje opvalt is dat ik reeds een 40 tal scherven heb gedetermineerd steeds afkomstig uit dezelfde doos, en steeds met hetzelfde identificatienr. HO 50/ 2, wat wil zeggen Hofstade 1950 sleuf 2. Daar deze scherven zich allemaal indezelfde doos van de U. Gent bevinden zou het wel best mogelijk zijn dat deze doos toch een bepaalde context bevat. Dus stellen we vast dat het toch nodig is om alles te inventariseren per doos. Sleuf 2 bevindt zich volgens de geschriften van Prof. De Laet ten O. van het tweede fanum, ietwat ten W. van de omheinigsmuur. De cultuurlaag was doorspekt met voorwerpen, voornamelijk scherven. De dikte van de laag met scherven nam geleidelijk toe. Op een afstand van een paar m bedroeg ze 0,50m tot 0,55m tot een diepte van 0,40m tot 0,95 m. Daar was er dus duidelijk een ondiepe kuil gegraven waar opzettelijk voorwerpen waren in begraven. Deze kuil staat te boek als favissa 2. Deze vertoont een treffende gelijkenis met de favissa gevonden in 1946 (Cultureel jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen 1950, blz. 282, Dr. Prof. De Laet). De terra sigillata die ik vandaag op typologie breng, is afkomstig uit deze kuil, het gaat hier voornamelijk om drinkbekers type Drag. 27 en schalen met barbotine versiering type Drag. 36

Het nummeren bestaat uit een fijne techniek,
waarin Hugo zich dadelijk als een kenner profileert.

Deze voorwerpen duiden duidelijk op votiefgiften. Natuurlijk zou Johnny zichzelf niet zijn mocht hij geen prachtige refitting uit zijn mouw schudden en dat doet hij natuurlijk vandaag ook op de door hem gekende flegmatieke wijze. Een bord dat reeds half gerefit was tovert hij weerom om in een bijna volledig exemplaar type Holwerda 78a. En niet alleen deze refitting was vandaag zijn bijdrage, in totaal heeft hij er een 7-tal tot stand gebracht.

Hugo, Johnny en Willy drukdoende rond de refittingsbak
waarin het bord type Holwerda 78a tot leven komt.

Hubert maakt vandaag ook heel wat vooruitgang in zijn classificatiesysteem dat stilaan tot een overzichtelijk geheel wordt omgetoverd. Hier zien we de vorderingen van de verschillende groepen van gerefitte voorwerpen een duidelijk beeld krijgen, de borden, kruiken, bekers, enz… liggen prachtig gegroepeerd op de verschillende tafels van zijn atelier. Willy die mij bijstaat met het ficheren van de terra sigillata worstelt met een ander probleem. Op verschillende scherven staat steeds het nr. 141 vermeld omcirkeld. Wat mag dat betekenen? Ook mij was dit reeds opgevallen, doch enig opzoekingwerk in het dossier De Laet brengt geen soelaas in deze zaak. Mijn vermoeden gaat uit naar de verwijzing naar een bepaalde context (ik zeg wel vermoedelijk). Ik hoop dat dieper onderzoek klaarheid kan schenken.

Een sfeerbeeld van de centrale werkruimte.

Tegen de klok van 17u30 dalen wij weer af naar de bewoonde wereld. Een aangename koelte in de sobere museumgangen vergezelt ons naar buiten waar de vogeltjes fluiten.

Logboek 17/05/2008 : 76ste werkdag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u – 17u30
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Johnny De Mol, Walter Callebaut, Romain De Moor
Bezoekers: Bart Joos
Werkzaamheden: Refitting, opstellen referentieverzameling, opstellen classificatiesysteem, opstellen inventarisatiefiches
Suggesties: Nihil

Verslag 76ste werkdag: zaterdag 17/05/2008

Als dat geen deugd doet, eindelijk mogen we de Walter weer in ons midden begroeten, na een afwezigheid van een tweetal maanden kan hij de lokroep en de zoldermicrobe niet weerstaan. Even de verhuiszorgen aan de kant en met de omschakeling van de knop terug aan de slag bij de zoldermotten.
Na een overleg tussen Hubert, Johnny en Romain wordt er besloten om het classificatiesysteem van Hubert nog verder uit te breiden en alles in te delen per onderwerp: borden, bekers, wrijfschalen, kruiken, enz…. Dit gaat om een zeer omslachtige taak maar heeft als voordeel dat alles direct per onderwerp ligt en daarbij direct een check up is van zijn reeds bestaande lijst. Hierbij krijgt hij de welgekomen hulp van Walter, die zich dadelijk weer thuis voelt, en wij wat blij dat hij terug is.

Walter en Hubert druk in de weer
bij het groots opgezette classificatiesysteem

Aan het einde van de rit zal dit systeem er als volgt uit zien:

- Alles zal per onderwerp liggen
- In elke plastiekzak zal een foto van het item aanwezig zijn
- Een duidelijk fiche met de nodige gegevens zal bijgevoegd zijn

Dit heeft als voordeel als iemand een artefact wegneemt zal het voor de volgende persoon visueel mogelijk zijn om na te gaan welk item er zich daar bevindt. Terwijl Johnny het nieuwe gerefitte materiaal nummert stort ik mij weer op de inventarisatieverzameling. Ook dit mastodontenwerk loop naar het einde toe. Dit wil zeggen dat alles op lijst en per onderwerp zal staan met de nodige informatie en degelijk verpakt. De algemene fiches worden in een later stadium verwerkt. Plots krijgen we het bezoek van Bart Joos, een collega die met zijn twee schattige dochters onze werkzaamheden komt bekijken, en enkele afspraken maken voor onze verdere samenwerking.

Bart en zijn twee schatten van dochters,
jong geleerd is oud gedaan.

Terwijl we samen in overleg zijn een luide kreet van JOEPIE, Johnny heeft weer toegeslagen. En hoe, een prachtige rifitting van een bord type Holwerda 78a, als ik goed kan tellen is dit het achtste individu dat aan de collectie wordt toegevoegd, waar gaat dit eindigen. We zijn er zeker van dat dit nog niet einde is en er is toch een lolbroek die de nuchtere opmerking maakt “hij mag er al lang mee stoppen want straks hebben we geen scherven meer”. En daar blijft het niet bij hij slaagt er nog in om een tweetal randen van verschillende Holwerda’s 31a toe te voegen aan de reeds bestaande.

Rifitting van het bord Holwerda 78a,
het achtste exemplaar.

En de bijzonderheden blijven uit de lucht vallen, het is een uitzonderlijke dag. Er duikt nog een wandscherf op van een amfoor of kruikamfoor waarvan de binnenzijde vermoedelijk restanten vertoont van hars. Dit werd aangebracht om deze voorwerpen te wapenen en te verstevigen tegen absorptie van de inhoud. Zeker een voorwerp dat in de referentieverzameling zijn plaats krijgt. Plots horen we een luid geknor afkomstig van enkele lege magen, we moeten weeral naar huis, tedju.

Wandscherf met vermoedelijke harsrestanten.

Logboek 10/05/2008 : 75ste werkdag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u – 17u30
Deelnemers: Johnny De Mol, Willy Van Paepeghem, Romain De Moor
Werkzaamheden: Refitten, referentieverzameling formaliseren, inventarisatiefiches opstellen
Suggesties: Nihil

Verslag 75ste werkdag: zaterdag 10/05/2008

Sorry aan onze trouwe volgers van onze archeologische blog, maar door enkele turbulente weken zijn er nogal wat onregelmatigheden in onze planning geslopen. Maar hier zijn we dan terug en wees gerust we blijven trouw aan onze wekelijkse verslagen.
Ik ga niet ontkennen dat er tijdens de zomermaanden soms met wat enige vertraging zou kunnen gewerkt worden, maar onze wedervaren komen sowieso terug. Dus na een kortstondige onderbreking gaan we vandaag zeker terug aan de slag. Bert, die er om gezondheidsreden (zware val) een periode niet zal bij zijn zullen we zeker missen en we hopen hem vlug weer in ons midden te hebben. Langs deze weg wensen we hem een spoedig herstel en het allerbeste toe, vanwege de zoldermotten, het archeologische team van Denderland.
Johnny, Willy en ikzelf togen onder een loodzware warmte aan het werk op onze zolder waar we aangenaam verrast worden door een matige en aangename temperatuur - eerlijk gezegd - dat hadden we niet verwacht.

Willy aan het werk op het slagveld,
drukdoende met inventarisatiefiches op te maken.

Het voornaamste doel voor mij vandaag was verder werken aan de informatisering van de referentieverzameling terwijl Willy de nodige inventarisatiefiches aan het schrijven was. Dit zijn de werkzaamheden waar we ons momenteel meer en meer op toespitsen. Johnny verdween zoals gewoonlijk aan de refittigsbakken om er in alle stilte en rust toch weer enkele randscherven van het type Holwerda 31a samen te stellen. De verschillende individuen van dit type lopen stilaan op tot een 45-tal stuks wat zeker niet onaardig is. Hopelijk kunnen we ze allen determineren zodat we een volledig nieuwe lijst en typologie kunnen samenstellen.
Zoals gezegd heeft Willy een ganse namiddag besteedt om de terra sigillata die reeds op typologie is gebracht op inventarisatiefiche te zetten. Dit is een intensief en belangrijke job want dit is namelijk de fiche die het artefact steeds zal vergezellen en waar latere vorsers zich kunnen op baseren. Als dit alles geklaard zal zijn kunnen we de eerste voorlopige tellingen van de verschillende types terra sigillata beginnen. In een later stadium zullen we deze van de K.U. Leuven bijtellen om tot een eindresultaat te komen. Terwijl we zo drukdoende bezig ben dwalen mijn ogen even af naar de opslagbakken van de bouwmaterialen (gedeeltelijk), terwijl denk ik “miljaar, dat moeten we ook nog allemaal verwerken, "slik”.

Beeld op enkele opslagbakken met de bouwmaterialen.

Ondertussen is weeral de alom gekende klokslag die ons doet denken aan onze stee, onze sloefen en onze Peecee. Dus beste bloggers tot volgende week.

Zaterdag 03/05/2008: geen 75ste werkdag, toch een klein wekelijks woordje

Door onvoorziene omstandigheden is onze 75ste werknamiddag niet kunnen doorgaan, wat niet wil zeggen dat ik geen wekelijks woordje tot onze trouwe lezers wil richten. Eerst was nog voorzien om toch aan de slag te gaan maar uiteindelijk is het een zaterdag zonder inventarisatiewerk geworden, en eerlijk gezegd komt dat vreemd voor.
Natuurlijk kan dit eens voorvallen, zoals jullie weten is gans dit inventarisatiewerk het werk van een ploeg enthousiaste amateurarcheologen. Dit ogenblik is misschien eens geschikt om al deze mensen achter dit mastodontenwerk van harte proficiat te wensen met het reeds behaalde resultaat. En om dit praatje toch nog een archeologisch tintje te geven wil ik even een van de opmerkelijkste waarnemingen in het daglicht zetten. Namelijk de sporen en scherven van een uitzonderlijk type amfoor: de Gauloise 13. Dit is een weinig opgemerkt type van regionale amfoor. Zij vertoont veel gelijkenis met de Dressel 20 (olijfolieamfoor). Bolrond lichaam, boogvormig handvat, zware driehoekige rand. Momenteel zijn er twee ateliers bekend, Bourlon en Kamerrijk (Cambrais). Over de inhoud en gebruik tast men nog in het duister.

Voorbeeld van een Dressel 20 opgesteld in het PAM te Velzeke.

Voorbeeld van een Gauloise 13 opgesteld
in het stedelijk museum ’t Gasthuys te Aalst

In latere publicatie komen we zeker meer uitgebreid terug op dit onderwerp. Doch wou ik hier zeker reeds een heel minieme voorbeschouwing geven. Dit enkel om aan te tonen dat dergelijke inventarisatiewerken nuttig en nodig zijn. Het is natuurlijk niet mogelijk om hier elk detail uitgebreid aan bod te laten komen, doch stellen we ons zeker voor doel om in latere publicaties al deze bevindingen uitgebreid te beschrijven en vast te leggen in een groot inventarisatiewerk dat voor iedereen toegankelijk zal zijn. Dus op naar onze 75ste werknamiddag in het museum. Tot volgende week.