Logboek 20/12/2008: 98ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u15
Aanwezigen: Hugo Thuy, Hubert Timmerman, Willy Van Paepeghem, Johnny De Mol, Romain De Moor
Werkzaamheden: plaatsen bibliotheekkast, refittten, verwerking pc, nummeren en ficheren, sorteren materiaal
Suggesties: Nihil

Verslag 98ste werkdag: zaterdag 20/12/2008

Dat onze laatste werkdag van 2008 zo vruchtbaar zou zijn dat kon het kleinste kerstekind zich niet voorstellen. Nochtans het begon allemaal nogal hectisch met de verhuis van onze bibliotheekkast van het museumdepot naar onze zolder maar met vereende krachten ging dit allemaal nog vlot. Zodat we rond de klok van 3 de kast konden opvullen met de eerste boeken.

Het sleuren en zwoegen met de bibliotheekkast op de trappen.

Deze kast is een prachtige aanwinst voor onze zolder. Nu hoeven we niet alle weken meer te sleuren met die boeken van thuis naar het museum en terug naar huis. Niet alleen onze boeken maar ook ons ander materiaal kunnen we nu deftig opbergen. Hubert zorgt er voor dat alles tip top in de kast wordt geplaatst en dat de boeken van een gepast label worden voorzien. Eindelijk zullen we alle boeken nu bij ons hebben. In dit stadium van de inventarisatie is dat wel echt nodig want nu hebben we regelmatig meer en meer opzoekingwerk te doen. En dan is het altijd handig om één of twee of meer boeken bij de hand te hebben.

Hubert aan het werk bij het opstellen van de kast,
de eerste boeken staan en liggen reeds ter plaatse.

Ondertussen is onze refittter ter plaatse (Johnny) niet bij de pakken blijven zitten en schudt hij een eerste refittting uit zijn mouw. Hij is er in geslaagd om een scherf te doen aanpassen bij een reeds bestaande refittting van een bord van het type Drag. 18/31.

Refittting Drag. 18/31.

En daar blijft het niet bij want kort daarop slaagt hij er in om een refittting te doen van een beker van het type Drag. 46. Het leuke hieraan is dat het gaat om een refittting van een voetscherf met rozetstempel die zich bevindt in het depot van Aalst en een wandscherf die zich bevindt in het depot van de U. Gent. Onze vaststelling is hier dat het materiaal ten tijde toch serieus moet vermengd zijn wat doet lijken op een niet al te nauwkeurig beheer van de vondsten.

Refittting Drag. 46, let op de rozetstempel in het centrum van de voet.

Terwijl iedereen druk doende is ben ik begonnen met de onderverdeling van, de Drag. 27 in subtypes.

Eerste vaststelling hier is dat ik reeds drie verschillende subtypes kan onderscheiden nl.: Mainztype, Ritlinger type7 en Xantentype.

Ook Willy laat zich niet onbetuigd en is begonnen om al het kruikenwaar te sorteren uit de verschillende refitttingsbakken en ze onmiddellijk te ficheren, een eerste stap naar de eindstudie van deze groep. Het leuke aan dit werk is dat je tijdens het sorteren een klare kijk krijgt op het aardewerk en zo het materiaal beter leert kennen.

Willy bij het ficheren van het kruikenwaar.

Zicht op het gesorteerde materiaal, in totaal reeds 3 van deze boxen.

Hugo blijft onverstoord de massa scherven verwerken, nummeren en ficheren, dit is een van de meest zenuwslopende werkjes waarvoor men stalen zenuwen moet hebben en hier beschikt Hugo wel over. Altijd leuk om zo een mensen in de groep te hebben die zich echt vastbijten in hun taak en doorgaan toe het einde.

Johnny, Hugo en Hubert aan de werktafel
waar alles wordt verwerkt en geboekt.

Ondertussen wordt het stilaan tijd om huiswaarts te keren want de klok nadert met rasse schreden de eindstreep voor dit jaar. Ja, volgende week is het museum gesloten en de volgende werkdag is 3 januari 2009. Aan allen die het horen willen een zalige kerst en een gelukkig einde van 2008. Moge 2009 veel zolderplezier brengen.

Langs deze weg willen wij de mensen van het museum danken voor de bibliotheekkast die we ter beschikking hebben gekregen. Dank u voor de goede samenwerking.

Eerstvolgende werkdag: zaterdag 03/01/2009.

Logboek 13/12/2008: 97ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Willy Van Paepeghem, Hubert Timmerman, Johnny De Mol, Walter Callebaut, Romain De Moor
Bezoeker: Willy Temmerman
Werkzaamheden: Aanbrengen nieuw werkmateriaal, refitten, verwerken op pc, determineren
Suggesties: Nihil

Verslag 97ste werkdag: zaterdag 13/12/2008

Na onze lezing op de archeologische contactdag van verleden week zijn we blij terug op onze warme zolder ons werk te kunnen verderzetten. Nochtans de lezing van verleden week is heel vlot (nou vlot, met de nodige stemproblemen van de spreker, ikzelf dus) verlopen en de contacten die gemaakt zijn, zijn allemaal positief. Jullie zullen in de loop van de volgende maanden zelf kunnen vaststellen wat de gevolgen van deze contacten opleveren betreffende ons inventarisatiewerk. Nieuwsgierig? OK. Geduld is een mooie gave.Terug naar vandaag. Er komt wat toch wat schot in waar we al zolang over zagen (meer ruimte). Er is een nieuwe refittingsbak bijgekomen. Na wat poetswerk van de Willy is hij zo goed als nieuw.

Het aanbrengen van een nieuwe refittingsbak. Voorzichtigheid is de moeder van je weet wel wie hé, Hubert, Johnny en Willy.

Het duurt echter niet lang want een klein uurtje later ligt hij al vol scherven en zitten we weer even ver. Na dit intermezzo gaan we weer aan de slag aan het normale werk. Johnny zou Johnny niet zijn mocht hij niet komen aandraven met een refitting van een kom in vrij grof donker grijs aardewerk met nogal grove verschraling maar met kamversiering, vermoedelijk aangebracht over het ganse lichaam van de kom.

Refitting van kom met kamversiering.

De juiste typologie moet nog vastgesteld worden. Betreft deze is er een vraag gedaan naar het museum toe om de mogelijkheid te bekijken om ons een kast (geen nieuwe) te kunnen bezorgen die op slot kan. Zo zouden we in de mogelijkheid zijn om een aantal boeken steeds in het museum achter te laten. Dit zal ons elke week een hoop sleurwerk besparen. Terwijl ik me bezighoud met de refitting van de Drag. 27 krijgen we bezoek van onze vriend Willy Temmerman. Een stille medewerker die prachtwerk levert in de achtergrond. We hopen om volgend jaar een publicatie hierover rond te krijgen. Over welk onderwerp, ha, tweede geheimpje voor vandaag, ik ben vandaag echt niet te genieten, hé.
Wees gerust het is altijd tof een volledig onderwerp aan te kondigen met publicatie als deze volledig rond is, maar op het ogenblik zitten we op het punt waar alles in verwerking is en hebben we nog geen volledige resultaten. Dus nog een beetje geduld. Ook is nog niet alle materiaal voorhanden zodat we voor sommige onderwerpen nog moeten wachten. In archeologie moet men nu eenmaal geduld oefenen wil men tot een volledig geheel uitgewerkte studie komen. En om jullie aan te tonen dat het werk vordert: Hubert heeft zijn atelier verlaten en gaat volledig op in het verwerken van het reeds gedetermineerde materiaal op pc. Ook Walter stort zich op het determineren van de groep kommen. Deze groep is zeer omvangrijk en variërend in types, wat het werk er zeker niet gemakkelijk op maakt. Nu mag men beschikken over een uitgebreide literatuur, als men voor een hoop scherven staat blijft dit een echt puzzelwerk. Steeds opnieuw moet men alles opnieuw toetsen aan verschillende typologiën voor men een uiteindelijke beslissing kan nemen.

Zicht op de werktafel van Walter, de boeken steeds in aanslag.

Vandaag hebben we ook al het verlijmde materiaal goed afgedekt zodat het stofvrij ligt maar steeds kan bekeken worden. En weer rinkelt de bel voor een refitting van Johnny. Ditmaal drie scherven terra sigillata type Drag. 33. Stilaan beginnen wij er hem van te verdenken dat hij de scherven eerst opzettelijk breekt en ze dan aanbrengt als refitting. Neen hoor. Daarvoor is zijn eergevoel als archeoloog te groot. Het is gewoon een gave die Johnny heeft om een fantastisch doorzicht te hebben in deze enorme puzzel.
Ondertussen is het stilaan tijd om weer op te krassen. Eenmaal buiten voelt de vrieskou onaangenaam. In de stad hangt weer die saaie sfeer van de cadeautjesjacht. Gauw naar huis onder de gezellige kerstboom met een boekje in een hoekje, over Romeins aardewerk natuurlijk. Dank u, kerstman.

Logboek 29/11/2008: 96ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Hugo Thuy, Walter Callebaut, Johnny De Mol
Bezoeker: Willy Temmerman
Werkzaamheden: Refitten, nummeren, ficheren en fotograferen
Suggesties: Meer materiaal om scherven open te leggen

Verslag 96ste werkdag: zaterdag 29/11/2008

Proesten en hoesten en geen lucht: stomme longen. Dit zijn de symptomen die me vandaag weerhouden om naar de zolder te trekken, en dat doet wreed pijn. Maar ja, niets aan te doen. Dus het korte relaas dat ik vandaag ga brengen is er één van onze mannen die me op de hoogte brachten: Hubert, dank voor de foto’s en Hugo voor het bezoek. Zo ben ik op de hoogte van de toestand. Tof was dat de Walter vandaag ook is teruggekeerd naar de zolder. Dat zal hem zeker deugd gedaan hebben. En succes was er bij want hij zou toch één of twee refittings tot stand gebracht hebben. Zo zie je maar dat er steeds resultaten blijven behaald, natuurlijk mits veel engelengeduld.

Walter aan de slag op een van de refittingtafels.

Hugo heeft er deze week ook weer een dikke lap op gegeven. Met zijn stoïcijnse volharding heeft hij deze week een serieus aantal scherven genummerd. Dit moeten we hem nageven, maar niemand slaagt erin om met zoveel geduld dit werk uit te voeren: nummeren en ficheren zonder ophouden. En wees gerust men zal er geen fout in vinden. Ik geloof dat hij reeds bij inventarisnummer 7700 zit.
Vandaag is ook Willy Temmerman langs geweest, ook om materiaal op te halen dat hij gaat bekijken en bestuderen. We houden dit zeker nog op verrassing voor later. Jammer dat ik er niet bij was om onze vriend te begroeten. Er blijkt ook een kleine verhuis plaats gehad te hebben, dit allemaal om plaats te winnen en nog meer materiaal kunnen open te leggen. Johnny is nog steeds vragende partij om meer ruimte te krijgen voor het openleggen van de terra sigillata. Dit zou veel gemakkelijker werken om deze groep van aardewerk op typologie te krijgen. Hoe we dat gaan oplossen zie ik niet zo dadelijk zitten, maar er moet zeker een oplossing uit de bus komen. Ook Johnny is er vandaag weer in geslaagd om een tweetal refittings rond te krijgen. Het mooiste voorbeeld dat we zeker nog niet moeten denken dat dit gedeelte van het inventarisatiewerk bijna achter de rug is. En dan moeten wij het materiaal van Leuven nog linken aan de massa die reeds openligt op onze zolder.
Volgende week is het een beetje hoogdag voor de zoldermotten. Wij mogen ons project voorstellen op de provinciale archeologische contactdag te Gent. Dit mogen we doen via een lezing met PowerPointpresentatie. Dus volgende week geen werknamiddag maar allen op post in Gent.

Twee refittings die vandaag zijn gelinkt.

Hubert heeft vandaag mijn taak overgenomen op de pc om alles op fiche te zetten, zo kan ik me de volgende werknamiddagen toeleggen op determinatie en verder alles op typologie te brengen samen met Johnny. Een geluk dat we mannen als Hugo en Hubert hebben om deze taken uit te voeren. Zij zorgen ervoor dat de vooruitgang bij ons inventarisatiewerk visueel waarneembaar is.
Zo, ik vermoed dat ik vandaag alles verteld heb. Ik zal maar piepend en krakend in mijn bed kruipen en hopen dat ik wat kan slapen. Dit was de laatste twee dagen niet evident.

Logboek 15/11/2008: 95ste werknamiddag

Locatie: “'t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14 tot 17u30
Deelnemers: Hugo Thuy, Romain De Moor
Werkzaamheden: Nummeren, op fiche brengen, inbrengen in computer, fotografie en refitting
Suggesties: Nihil

Verslag 95ste werkdag: zaterdag 15/11/2008

Een rustige zaterdagnamiddag vandaag, door omstandigheden zijn enkel Hugo en ikzelf van de partij. Nu, dit wil niet zeggen dat er geen werk te verzetten valt. Integendeel! Volop er tegen aan.
Trouw zoals elke week begint Hugo aan zijn nummering en fichering. Niet te overzien de berg scherven die deze man al door de handen heeft laten gaan, en onverdroten zet hij dit titanenwerk voort. Maar eerst helpt hij mij even worstelen met de fototent en de belichting, want ja, ik ga er toch enkele fotochoots doorjagen deze namiddag. We hebben deze zeker nodig naar verwerking toe van de fiches en publicatie.

Kruikamfoor, een volgende doelgroep om op typologie te brengen.

Vandaag wil ik ook reeds de voorlopige typologie brengen van de soorten kommen die zich in de referentieverzameling bevinden en die reeds verwerkt zijn op inventarisatiefiche.

Inventarisnr: 6952/6953 HKD 001 - Type: VVR 501 / Hofheim 91
Inventarisnr: 7106 HKD 005 - Type : VVR 537 / Gose 416
Inventarisnr: HO 50/1 HKD 005 - Type : Stuart 211 / Gose 484
Inventarisnr: HO 51/15 HKD 009 - Type : Niederbieber 104
Inventarisnr: HO51/17 x2 HKD 001 - Type: Gose 506 / Niederbieber 103
Inventarisnr: 6947 HKD 001 - Type: Stuart 210b / VVR 503

VVR = Typologie Van Vinckenroye
Gose= Typologie Gose
Stuart= Typologie Stuart
Niederbieber: Typologie Niederbieber
Hofheim: Typologie Hofheim

Doorgaans wordt een artefact onderworpen en vergeleken tussen twee verschillende typologiën, dit om uitsluitsel te brengen over de juistheid van determinatie. We merken dat we reeds zes verschillende types van kommen hebben in de referentieverzameling, maar van sommige types, zoals Stuart 211 zijn er meerdere exemplaren in ander aardewerk.
Hier wil ik ook nog even terug komen op de drinkbekers van het type Holwerda 31a en b. Bij het type Holwerda 31b kunnen we in het midden van het lichaam een verdikte band waarnemen. Dit was een type dat ook te boek stond als Holwerda 31a.

Links: Holwerda 31b, en rechts Holwerda 31a.

Ook dit is het resultaat van de vergelijking te maken tussen twee verschillende typologiën. Het is niet omdat we maar met twee zijn dat we ons de gebruikelijke tas koffie niet laten welgevallen, integendeel.
Ik ga nog even door met de refitting van het kruikenwaar. Dit is een groep waar we de laatste maanden niet te veel aan hebben gewerkt, doch een dezer weken komt hij zeker aan de beurt. Persoonlijk vind ik het één van de moeilijkste groepen. Dit omdat er zoveel variatie inzit, en er moet gelet worden op het kleinste detail: de aanzet van de oren, juist onder of met een klein verval tussen de mond van de kruik, uit hoeveel lippen bestaat het oor, de vorm van de kruikmond, en zoveel meer. Dit onderzoek kondigt zich boeiend aan en jullie mogen zeker resultaten verwachten hier op onze blog.

Een beeld op een gedeelte van refittingen van drinkbekers.

En weer is daar dat vervelend getik van de klok die ons waarschuwt om te stoppen willen we niet opgesloten worden op onze geliefkoosde zolder.

Logboek 08/11/2008: 94ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14 tot 17u30
Aanwezigen: Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Hugo Thuy, Willy Van Paepeghem, Romain De Moor
Bezoekers: Philip Deheyder, Regine Spaens, Elke en Steve.
Werkzaamheden: Refitten, nummeren en ficheren, fotografie, verwerking op computer
Suggesties: Probleem lijm oplossen

Verslag 94ste werkdag: zaterdag 08/11/2008

Gauw achter de computer om zo veel mogelijk stukken van de referentieverzameling in te voeren. Dat was de gedachte waar ik vandaag mee naar de zolder trok. De doelstelling was om vandaag het item van de kommen te kunnen afwerken. Maar eerst geproefd van de excellente notenporto die onze goede vriend Hugo had meegebracht. Miljaar is dat goed spul zeg. “Proficiat, Hugo, zoiets krijg je niet gauw te proeven”.
Johnny ging dadelijk over aan de refitting en kwam met een foutmelding binnen de terra sigillata verzameling: een Drag. 24 is nog altijd geen Drag. 38. Goed opgemerkt! Zou dat van die porto zijn? Terwijl Hubert met zijn fotoaparaat aan de slag ging, zette ik mij dus aan het werk om zoveel mogelijk stukken te verwerken en te beschrijven. Wat me dadelijk opviel is dat we vrij veel scherven hebben van het type kommen Stuart 211. Typerend aan deze soort kommen is dat zij allen een naar binnen geslagen rand hebben met een verdikking. De meesten zijn gemaakt uit grijsblauwe Rupeliaanse klei. Zij zijn gedateerd midden IIde eeuw. Dit is weeral een indicatie die we enkel kunnen maken op basis van groeperingen en ordenen van het materiaal, of om uit te drukken in de juiste vakterm, op basis van typochronologie. Terwijl wij dapper aan de slag zijn, krijgen we bezoek uit het Gentse: een collega, Philip, komt ons opzoeken op onze zolder. Graag staan we hem te woord over wat ons werk inhoud en van de uiteindelijke doelstelling.

Romain geeft maar al te graag een woordje uitleg bij het opstellen van de referentiefiches.

We vermoeden dat onze gast aangenaam verrast is en hopen hem in de toekomst te mogen verwelkomen als medewerker op onze zolder. Want ons devies blijft zoals steeds: “Hoe meer zielen hoe meer vreugde”. Vele handen maken het werk lichter doch steeds de gouden regel toepassend: niemand is iets of wat verplicht en elk steentje dat wordt bijgedragen aanvaarden we als een goudklompje. Terwijl we bezig zijn met nog een woordje uitleg te verschaffen komt Johnny aandraven met een mooie refitting van het type Drag. 33. Een prachtige scherf wordt aangepast aan een bijna volledige rand. Dit is weer een sterk staaltje van opmerkingsgave door onze vriend.

Voorbeeld van het type Drag. 33.

Hubert meldt een wel droeve vaststelling: bij het maken van een prachtserie foto’s moet onze vriend jammer genoeg vaststellen dat de lijm die we gebruiken van mindere kwaliteit is; verschillende objecten komen zomaar los. Een probleem dat we hoognodig eens met Patrick moeten bespreken. Op deze manier zijn sommige objecten echt onhandelbaar, en dit kunnen we ons niet veroorloven daar we ze nog meerdere malen zullen moeten behandelen en uitpakken naar archivering en beschrijving toe. Een PROBLEEM. Voor Johnny is dit ook vervelend want hij kan echt niet voortdurend elk object opnieuw verlijmen.
De bezoekerstoeloop neemt toe, zelfs mijn echtgenote en dochter met haar vriend komen even poolshoogte nemen naar onze werkzaamheden.

Opname van Hubert: een klein deel van het verlijmde kruikenwaar.

Ondertussen gaan we verder, en maakt Hugo een terechte opmerking dat als we het materiaal van Leuven zullen hebben er nog meer problemen zullen opduiken naar refitting, plaatsgebrek en dergelijke meer. Ik kan hem nu reeds verzekeren dat het plaatsgebrek niet zo erg zal zijn daar de omvang van het materiaal het minste in aantal is, maar niet onbelangrijk. Ik vermoed dat het grootste deel van de terra sigillata uit die verzameling het beste zal aansluiten op deze van de collectie uit Aalst. Daar onderpastoor De Brouwer dit materiaal aan Leuven heeft geschonken en dus uit dezelfde collectie van Aalst komt. Onderzoek zal licht brengen in deze zaak.
En ja. Het is weeral tijd om de deuren op onze zolder af te sluiten, dit vervelend moment komt elke week terug, en daar vinden we ook geen sluitende oplossing voor.

Logboek 25/10/2008: 93ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14 tot 18u
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Hugo Thuy, Willy Van Paepeghem, Johnny De Mol, Romain De Moor
Bezoekers: Arnaut Beugnies en echtgenote
Werkzaamheden: Inventariseren, nummeren en openleggen materiaal
Suggesties: Nihil

Verslag 93ste werkdag: zaterdag 25/10/2008

Het is zaterdag 23u18. Toch wil ik onze blogspotters niet in de kou laten staan en breng ik toch nog gauw ons dagrapport ten berde.
Het doet plezier om te zien dat onze bijna voltallige kerngroep vandaag aanwezig is. Johnny en Hubert zijn na enkele weken terug van weg geweest. Huiselijke taken hebben hen even van de zolder gehouden. Moet ook gebeuren en kan zeker bij iedereen eens voorvallen, ook bij mij. In ieder geval kunnen ze aan de roep van onze zolder niet weerstaan. Hubert trekt onmiddellijk aan het werk in zijn ateliertje en heeft dadelijk succes met het weervinden van enkele items die ontbraken, maar bovenkomen moeten die toch. Johnny was natuurlijk niet te houden om na enkele weken afwezigheid zich te storten op de terra sigillata waarvan de inventarisatie en refitting nu naar zijn hoogtepunt gaat. Alles ligt prachtig uitgestald per type, het behelst: 1 lange tafel van 2,30m, een kleinere tafel van 1,50m en 2 bakken van 1,80m x 1,80m. Reken maar uit hoeveel scherven er liggen als men weet dat een scherf gemiddeld 5 tot 10cm is. Heu, dat is???? We zullen jullie het resultaat mededelen als de tellingen per type volledig zijn gedaan.
Ikzelf ben begonnen met nog wat speurwerk naar enkele ontbrekende stukken uit de referentieverzameling en eerlijk gezegd, ook ik had vlug resultaat. Dus kon ik verder aan het inventariswerk. De groep van de soorten kommen ben ik beginnen te verwerken op pc. Reeds enkele weken geleden heb ik reeds een voorbeeld gegeven van zo een inventarisfiche.

Voorbeeld van een determinatiefiche uit de typologie van Erich Gose (1950).

Een van de soorten kommen die vandaag behandeld is: kom met een naar binnen gebogen rand die een verdikking vertoont. Bestaande uit een grijs blauwe Ruppeliaanse klei, gereduceerde bakking type Stuart 211, behorende tot de groep van Belgisch waar, midden 2de eeuw. Aan de buitenkant versierd met een X-vormig motief. Zo hebben we in onze referentieverzameling 17 soorten kommen. Waarvan er reeds een aantal op typologie zijn gebracht, maar nog niet allemaal. Ondertussen is het tijd geworden om onze koffie te slurpen, en deze week zijn we dat niet vergeten hoor. Even later duikt er bezoek op van uit het verre Serskamp en kunnen we met veel plezier en genoegen Arnaut begroeten samen met zijn echtgenote. Een collega die zich komt vergewissen van ons project en die natuurlijk ook grote belangstelling vertoont voor de archeologie. Het is altijd tof om eens van gedachten te kunnen wisselen met mensen die ook gepassioneerd zijn door de archeologie. Ondertussen werkt Hugo door aan zijn nummering en fichering van het schervenmateriaal. Eerlijkheidshalve moeten we hier toch ook nog eens de nadruk leggen op de onverdrotenheid en het doorzettingsvermogen van Hugo die heel precies en nauwkeurig de honderden scherven door zijn handen laat gaan en heel minutieus de nummering aanbrengt. Samen met Hubert verrichten deze beide mensen een belangrijke taak die ons veel tijd uitspaart en toelaat ons volledig toe te leggen op de typologering en beschrijving van het materiaal.

Hugo in zijn typerende stijl aan de nummeringstafel, steeds goedlachs.

Ook Willy die zoals steeds paraat is en ons elke week komt vervoegen, laat zich niet onbetuigd en fungeert als rechterhand van Johnny. Samen leggen zij met veel geduld alle scherven open met de juiste beschrijvingsfiche. Een werkje dat saai lijkt, maar wel boeiend, want elk stukje komt je in de hand en steeds weer kan men elke detail bekijken en bestuderen. Zoals jullie kunnen lezen heeft iedereen binnen de groep zijn specifieke taak en vullen wij elkaar goed aan. Onderwijl loopt de tijd maar verder en is het rond de klok van 18u als we weer beneden aan de balie staan bij de twee mooie verschijningen: Karinne en Marianne.

Logboek 18/10/2008: 92ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Hugo Thuy, Walter Callebaut, Romain De Moor
Werkzaamheden: Rondleiden bezoekers, nummeren, inventarisatiewerk
Suggesties: Nihil

Verslag 92ste werkdag: zaterdag 18/10/2008

"Wij hebben een afspraak met Romain De Moor om 14u, ’t is voor de archeologie". Yep, dat ben ik.
"Verdekke", bijna vergeten dat ik vandaag afspraak had met een paar bezoekers die kwamen kennis maken met ons werk op zolder. Dit alles staat in verband met een schoolproject over de Gallische en Keltische leefgewoontes in onze streken. Ok, dan zullen we maar naar boven trekken zeker. “Vandaag zal er niet te veel gebeuren rond het inventarisatiewerk”, denk ik ondertussen. Doch als we ons steentje kunnen bijdragen aan een schoolproject is onze namiddag toch ook geslaagd en dat is weer eens wat anders.
Het is tof om de reacties te horen van mensen die volledig geen weet hebben van wat zo een archeologisch onderzoek inhoudt. Dus steek ik maar van wal met het gekende verhaal van onze tempelsite. Wat het doel is van ons onderzoek en over de vlotte samenwerking tussen de verschillende instanties die hun medewerking verlenen aan dit project. Natuurlijk tracht ik onze bezoekers ook wat wegwijs te maken in de wereld van de Kelten en Galliërs: structuur van huizenbouw, kledij, religie, leefgewoontes en dergelijke meer. Er werd met open mond geluisterd en er werden vragen afgevuurd. "Goed", dacht ik, "er is aandacht en er wordt geluisterd". Dus vermoed ik dat het boeiend genoeg is.
Ondertussen is Hugo druk bezig met het nummeren, ook hij krijgt de nodige aandacht bij zijn minutieus werk.

Deze fibula (mantelspeld) kreeg vooral veel aandacht van onze bezoekers.

Rond de klok van 15u30 kwam er nog een ouwe getrouwe opdagen: “de Walter”. Na vele weken afwezigheid was het weerzien blij. Met hem erbij was het mogelijk om toch nog een beetje aan de inventarisatie te werken. Hij zou zich bezig houden met het openleggen van de terra sigillata op typologie. Niet nadat er eerst nog een extra bak werd toegevoegd aan de ruimte waar de refitting van de T.S. plaats heeft.
Wat een prachtcombinatie! Aan de ene kant heb je een groepje bezoekers die met grote ogen verwonderd staan te kijken naar dat schervendepot, en langs de andere kant kunnen ze kennis maken met de mensen die op zolder aan dit mastodontenproject werken, die sleuren met bakken en allerhande scherven met bijgaande fiches openleggen.
Na het vertrek van onze bezoekers word het weer even rustig, maar niet voor lang. Weer biedt er zich een bezoeker aan, ook voor een lopend project van de dienst cultuur van de stad Aalst. Het is 16u15 en weerom kan ik van start gaan met mijn verhaal. Hier worden verder afspraken gemaakt voor dat lopend project waarover je in een later stadium nog zeker zult van horen.
Het is rond de klok van 17u30 als onze bezoeker de zolder verlaat.
"Oef", we zullen zeker ook maar opkrassen.
"Milledju, zelfs geen koffie gedronken vandaag".
Een doodzonde.

Logboek 04/10/2008: 91ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Frederik De Loose, Willy Van Paepeghem, Hugo Thuy, Romain De Moor
Werkzaamheden: Op punt stellen referentieverzameling, nummeren
Suggesties: Nihil

Verslag 91ste werkdag: zaterdag 04/10/2008

De warmte komt ons tegemoet als we deze namiddag het museum binnenstappen.
Buiten die lekkere drukte van de herfstshopping, dus kunnen we ons in aller rust terugtrekken op onze zolder ver weg van dat commerciële opgeklopte gedoe.
Aangenaam verrast duiken er vandaag twee bekende gezichten op: Willy en Frederik, een welgekomen hulp. We kunnen er dadelijk tegenaan om vandaag de referentieverzameling volledig op punt te zetten en af te werken. Wat moet er nog gebeuren? Alles is nagezien op lijst. Dus enkel nog openleggen per thema en in aparte vakken zodat alles overzichtelijk is.

Willy en Frederik aan de slag bij de referentieverzameling.

Volgende soorten aardewerk en voorwerpen zijn ondergebracht in de referentieverzameling:

Terra sigillata
Terra sigillata / imitatie
Amforen
Borden
Kookpotten
Kommen
Deksels
Kruiken
Dolia
Wrijfschalen
Bekers / urne’s
Vreemd aardewerk zoals Eifelwaar, Rijnland, enz,…..
Geverfd aardewerk
Terra cotta

Het gaat hier enkel nog maar om de soorten aardewerk. Bouwmaterialen en metalen voorwerpen zijn hier nog niet in ondergebracht. Bij elke scherf is er een informatiefiche gevoegd met de nodige gegevens en bij een groot deel is er reeds een uitgebreide beschrijving gevoegd.

Zicht op de volledige referentieverzameling.

Nu dit onderdeel eindelijk is afgewerkt kunnen we ons weer richten op een ander item. Zoals ik reeds in een vorig verslag heb vermeld zijn we volop bezig met het volledige gamma van de terra sigillata open te leggen per soort en typologie. Nu, één van deze, de Drag. 27, ligt volledig open en klaar om een eerste doorgedreven telling te doen en te onderzoeken waar juist de meeste exemplaren zijn gevonden. We zullen wel nog eerst een refitting moeten doordrijven om zoveel mogelijk reële individuen te kunnen onderscheiden. Dit gegeven zal ons voor het eerst een andere kijk geven op een, zij het klein, onderdeel van de site. Doch als we op deze manier het volledige gamma van de terra sigillata kunnen afwerken kunnen we een totaal beeld geven op de aanwezigheid van deze luxewaar. We zullen kunnen antwoorden op de vraag of het hier om offerwaar ging of waarvoor het precies gebruikt werd. Dit zullen we kunnen uitmaken afgaande van de plaats op de site waar ze gevonden zijn. Met de hulp ,van de opgravingplans moet het mogelijk zijn om een reconstructie weer te geven. Dit moet natuurlijk niet enkel gebeuren met de luxewaar maar ook met de dagelijkse waar. Naarmate de schifting en het sorteren vordert, stellen we meer en meer vast dat er ook een serieuze hoeveelheid deksels van kookpotten aanwezig zijn van verschillende types. Het zou dus enorm interessant zijn de aanwezigheid van zoveel verschillende soorten kookpotten te achterhalen.
Ik wordt uit mijn gedachte gehaald met de kreet “koffiepauze”. Bij de koffie krijg ik te horen dat Hugo serieuze problemen heeft bij het nummeren. Hij is bezig met het kruikenwaar te nummeren en komt tot de vaststelling dat deze scherven met een geoxideerde bakking moeilijk te behandelen zijn. De bakking is korrelig en zeer absorberend. Wat wil zeggen dat de gebruikte producten niet optimaal functioneren. We zullen vermoedelijk voor deze groep van aardewerk moeten overstappen op een andere methode. Misschien de oude manier met tipex, wie weet? Na de koffie zet ik nog even de verwerkte gegevens van vandaag op stick, zodat ik thuis eens op een rustig ogenblik alles kan overlopen en klaarmaken voor publicatie. Maar zei ik: "rustig"? Bestaat dat dan?
17u30, onherroepelijk moeten we stoppen en vluchten uit die helse drukte van wat ze dan een rustige stad noemen.
Herfstshopping? Waar halen ze het vandaan?

Logboek 27/09/2008: 90ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Johnny De Mol, Romain De Moor
Werkzaamheden: Refitting, op punt zetten referentieverzameling
Suggesties: Meer plaats en tafels

Verslag 90ste werkdag: zaterdag 27/09/2008

14 Uur duidt de klok aan als Johnny en ik ons naar zolder begeven om de 90ste werknamiddag aan te vangen.
Wat we zullen doen moeten we zeker niet ver zoeken. Vandaag zal ik ervoor zorgen dat de referentieverzameling volledig is nagezien en op punt is gezet. Dit terwijl Johnny verder werkt aan de refitting van de terra sigillata. Het duurt inderdaad niet lang of hij brengt twee refittings tot stand van de Drag. 27. Maar in plaats van een foto te vertonen - zoals trouwe gewoonte - ga ik hier vandaag enkele tekeningen laten zien van de verschillende types Dragendorff. Dat is eens wat anders dan onze gewone foto’s.

Het voorbeeld hierboven is een tekening van het
type Drag. 27 (drinkbeker). Een van de meest
voorkomende types op de site (votief).

Voorbeeld van het type Drag. 37 (kom).
Typisch met eierlijst en versierd in metopen.

Voorbeeld van het type Drag. 29.
Geen eierlijst aanwezig.

Voorbeeld type Drag. 22.
Zalfpotje komt niet zo vaak voor.
2 exemplaren aanwezig op de site van de
Steenberg te Hofstade.

Voorbeeld type Drag. 18.
Komt ook veel voor in de
mengvorm type Drag. 18/31.

Voorbeeld type Drag 31.
Veel voorkomede vorm in de 18/31.

Ik kan natuurlijk blijven doorgaan om hier alle types af te beelden en dat zal ik zeker ten gepaste tijde doen ... als deze ter spraak komen. Doch hier hebben jullie reeds een greep uit de meest voorkomende types terra sigillata van de site Steenberg. Ook wil ik hier nog een voorbeeld meegeven van de inventarisatielijsten zoals deze worden opgenomen voor de publicaties. Let wel dat deze nog voor verbetering vatbaar zijn. Doch zoals jullie merken komen we steeds verder in het stadium van verwerking van het materiaal. Ondanks dat de refitting nog door gaat, wordt reeds meer aan de verwerking en beschrijving gewerkt. Waar we ons zeker van bewust zijn is dat we nog dagen achter het scherm zullen doorbrengen voordat dit alles zal klaar zijn. Gelukkig staan we onder geen tijdsdruk zodat we rustig kunnen verder werken aan dit mastodontenproject.

REFERENTIEVERZAMELING SITE STEENBERG HOFSTADE

Inventarisnr. : 5703
Soort aardewerk : Terra sigillata
Bakking : Hard en homogeen, oxiderend gebakken waardoor de kleur tot stand komt
Typologie : Drag. 37
Tekening :

Vorm : kom
Groep : versierde waar
Beschrijving : diepe kom met halfronde rechtoplopende schuine rand op standring.
Versiering met eierlijst en verdeeld in metopen. Zuid-Gallisch.
Periode: Domitianus.
Foto : Datering : 70 – 230 n.c. Flavische periode (Domitianus)
Productieplaats : Graufesenque - zuid Gallië
Gestempeld : neen
Afmetingen : B: 17 cm / H: 12 cm
Opslagplaats : “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst

Ondertussen laat Johnny zich zeker niet onbetuigd en brengt hij een prachtige reftting tot stand van een Drag. 37 met prachtige metopen.
Maar onverbiddelijk tikt de klok verder zodat ook deze werknamiddag op zijn einde loopt, maar geen zorg, wordt zeker vervolgt.

Logboek 06/07/2008: 89ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Hubert Timmerman, Hugo Thuy, Willy Van Paepeghem, Romain De Moor
Werkzaamheden: Verwerking materiaal. Oppuntzetten referentieverzameling. Nummeren en ficheren.
Sugesties: Nihil

Verslag 89ste werkdag: zaterdag 06/09/2008

Vooreerst wil ik hier onze blogspotters mededelen dat de komende 14 dagen geen verslag zal verschijnen omdat het mij gepermitteerd is om samen met Hugo en onze familie een reisje te ondernemen naar de Auvergne. De Johnny zit nu reeds in Spanje (“Olé”) en denkt ook even niet aan onze zolder, zodoende bij gebrek aan mensen nemen onze andere werkmakkers ook maar verlof. Doch vandaag zijn we er nog eens goed ingevlogen. Bij mij ging de volle concentratie weerom naar de referentieverzameling die nu in een eindfase treedt en momenteel volledig wordt op punt gezet. Drie delen zijn reeds volledig afgehandeld en beschreven:

• de terra sigillata


• de amforen


• de imitaties.

Op deze drie groepen ben ik verleden week reeds ingegaan. Vandaag zijn de kookpotten en de borden aan de beurt.

Zicht op de 3 beschreven groepen
binnen de referentieverzameling.

Voor deze reeks te beschrijven moeten we eerst nog wat verder materialenverwerking doen. Ik kan jullie wel reeds vertellen dat het om twee voorname groepen gaat binnen de referentieverzameling die heel omslachtig zijn en waar we heel voorzichtig moeten mee omspringen bij de benadering van de verschillende vormen. Men moet steeds vergelijkingen maken tussen de verschillende determinatie werken. We baseren ons voornamelijk op Holwerda, Gose en Van Vinckenroye. Doch worden ook nog andere determinatietabellen nagezien zoals Brunsting, Hofheim en dergelijke. Ook de niet geringe hoeveelheid scherven die deze beide groepen bevatten, maken het er niet gemakkelijker op om alle verschillende types te benoemen. De verschillen zijn soms zeer miniem. Bij Hubert wil het vandaag ook niet vlotten. Hij heeft nog steeds te kampen met de naweeën van de tentoonstelling van maart ll. Ja, bij de afbraak is daar wel wat misgelopen, daar de afbraak moest gebeuren in een ijltempo zijn sommige stukken niet meer voorzien van het juiste label. Wat nu met zich brengt dat vele stukken opnieuw moeten worden uitgezocht en samengebracht. Gelukkig kreeg hij vandaag de verdiende hulp van Willy die zijn eerste nazomerse werknamiddag kwam doormaken, en direct te maken kreeg met de niet allerleukste job. Doch samen met Hubert brengt hij dit alles zeker tot een goed einde. Maar gerekend in tijd levert dit puzzelwerk hem enkele weken vertraging op in zijn atelier dat bijna uit zijn voegen barst van het verlijmde materiaal (hulp, ruimte).

Romain minutieus aan het werk met de referentielijsten.

Terwijl Hugo zoals altijd dapper aan het nummeren is dwalen mijn gedachten even af naar het andere (niet aardewerk) materiaal. En even vind ik het hier de gepaste plaats om even iets recht te zetten. Namelijk over de Gladius, die zoals men kan lezen in verschillende artikels over de site nog steeds te boek staat als langzwaard (het gaat hier wel om de oudste verschenen artikels). Hier wil ik wel even verwijzen naar een herziening die gebeurd is door Hans Lierde en gepubliceerd is in het nr. 58 – dec. 2003 van VOBOV. Dit artikel bevat een gedetailleerde beschrijving over dit item. Het gaat hier namelijk niet over een langzwaard maar een kortzwaard van het Pompeiji- type. Van gladius. Het Pompeiji- type loste het Mainz- type af vanaf de laat Tiberische/Claudische periode en bleef tot de eerste decenia van de 2de eeuw in gebruik. (De gladius van Hofstade bij Aalst, Hans Van Lierde, vobov nr. 58 dec 2003, blz. 16 tot 25). Voor wie geïnteresseerd is in Romeinse militaria is dit artikel zeker een aanrader om meer te weten te komen over de verschillende aspecten van de gladius van Hofstade. Verder denk ik ook even vooruit naar de inventarisatie van de verschillende fibula’s (mantelspelden) en de beschrijvingen hierover. Maar voor vandaag zullen we het hier bij houden want de klok van 17u30 brengt ons weer naar de realiteit. Tot ziens zolder, drie weken zonder jou zal wel lastig worden.

Logboek 29/08/2008: 88ste werknamiddag

Locatie: ”’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Johnny De Mol, Hugo Thuy, Hubert Timmerman, Romain De Moor
Werkzaamheden: Verwerken en beschrijven van materiaal, nummeren en ficheren, verwerking verlijmd materiaal, refitten en conserveren.
Suggesties: Beter openleggen van referentiemateriaal, uitbreiden van werktafels

Verslag 88ste werkdag: zaterdag 29/08/2008

In feite behelst deze werknamiddag 2 namiddagen, want zondag 31/08/2008 ben ik van 14u tot 17u30 stiekem terug gekeerd om verder te werken aan de verwerking van het reeds geregistreerde materiaal van de referentieverzameling.
Hiervan wil ik in ons wekelijks verslag een eerste melding geven onze reeds bekomen resultaten. Wat de terra sigillata betreft volgt hier de opsomming van de verschillende soorten die gevonden en gedetermineerd zijn:

Drag. 15/17 (mengvorm van twee types) - Drag. 35
Drag. 18/31 ( idem ) - Drag. 36
Drag. 22 - Drag. 37
Drag. 24 - Drag. 45
Drag. 27 - Drag. 46
Drag. 29
Drag. 31
Drag. 32
Drag. 33

Hier zijn enkel de verschillende vormen opgesomd. Het is hier onmogelijk om al deze soorten hier uitvoerig te beschrijven, maar in een latere publicatie over de terra sigillata van de site Steenberg zal men hier tot in detail alles terug vinden. Ik wil hier wel reeds vermelden dat de meest voorkomende vorm het type Drag. 27 is.

Voorbeeld verwerkingslijst van de terra sigillata.

Nog te vermelden is dat we reeds 9 verschillende types hebben van imitatie terra sigillata waaronder de volgende vormen:

Drag. 27
Drag. 24/25 (mengvorm van twee types)
Drag. 36
Curle 11

De vijf overige types zijn nog te bepalen. Of we daar zullen in slagen is niet te voorzien omdat het hier om fragmentarisch materiaal.

Hugo bij het nummeren van de
laatste scherven terra sigillata.

Een tweede groep van aardewerk die we reeds kunnen vermelden is deze van de amforen. In deze groep zijn drie types gekend:

Dressel 20
Gauloise 4
Gauloise 13

Het gaat hier om bodemscherven, wandfragmenten en oren of handvaten. Te vermelden zijn de verschillende oren van het type Dressel 20 waarvan één gediend heeft als kerfstok. Wel moet worden rekening gehouden dat het materiaal van Leuven hier nog niet is opgenomen maar daar we dit reeds in het verleden allemeel hebben gefotografeerd, vermoeden wij dat er niet veel zal veranderen aan deze beide groepen van aardewerk. Ik hoop dra nog twee grote groepen te kunnen vermelden, deze van de borden en van de Holwerda 31A.
Met de doorgedreven refitting van het type Drag. 27 waarmee Johnny druk bezig is hopen wij nog een gans andere kijk te geven op het aantal individuen die deze groep bevat.

Johnny bij de refitting van de Drag. 27.
Intensief denk- en puzzelwerk.

Met deze weergave van de beginselen van onze verwerking kunt u vaststellen dat het linken van al dit materiaal uiteindelijk zal leiden tot een klare kijk op dit inventarisatiewerk. Het uiteindelijke doel is deze site van A tot Z te ontleden en beschrijven zodat zij kan blijven voortbestaan in de geschiedenis in plaats van een stille dood te sterven.

Logboek 23/08/2008: 87ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst.
Tijdstip: 14u tot 17u30
Aanwezigen: Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Hugo Thuy, Romain De Moor
Werkzaamheden: Ficheren, nummeren, determineren en katalogeren. Opbergen en verpakken van artefacten.
Suggesties: Nihil

Verslag 87ste werkdag: zaterdag 23/08/2008

Hier zijn we dan eindelijk weer. Een weekje later als gepland. Maar beter laat dan nooit. Alhoewel Johnny en ik nog moeten vertrekken op vakantie in de maand september: Johnny naar Spanje en ik samen met Hugo naar de Auvergne, staan we vandaag toch om 14u paraat om de draad weer op te pakken van ons inventarisatiewerk.
Hubert die ook van de partij is alhoewel in vakantie vliegt dadelijk van start in zijn atelier. Zich bewust van de moeilijke opdracht om alles zo haarfijn mogelijk te noteren en onder te verdelen in de verschillende categorieën, kwijt hij zich voorbeeldig van deze taak. Steeds paraat met zijn foto’s en lijsten ontrafelt hij de warrige puzzel in de talloze verlijmde artefacten.

Hubert bij het uitzoeken van het verlijmde materiaal,
geen eenvoudige opdracht.

Het uiteindelijke resultaat van zijn werk zal zijn dat alles mooi geklasseerd ligt per categorie, per depot en per soort aardewerk. En ligt het niet hier dan is er steeds een verwijzing naar waar het bepaalde voorwerp ligt in de uitgebreide verzameling.
Hugo is ook reeds druk in de weer met het nummeren en het op fiche brengen van de resterende scherven van borden in terra nigra. Ook deze arbeid is niet te onderschatten, doch Hugo ontpopt zich als een meester. Met de fijne pen in de hand trotseert hij ijzigkalm de massa scherven die op hem liggen te wachten.
Ikzelf ben druk bezig met het inbrengen van de resterende artefacten in de referentieverzameling, en terwijl ik daarmee bezig ben, zit ik reeds te denken aan de verdere verwerking van al deze gegevens. Dit alles moet ook nog ingetekend worden en op catalogustabellen gebracht worden. Ik vermoed dat er nog vele slapeloze nachtjes zullen komen om dit alles tot een volwaardig wetenschappelijk werk om te vormen. Maar de aanhouder wint en we laten ons zeker niet afschrikken door dit mastodontenwerk.
Johnny is ondertussen bezig met de laatste broze en volledige voorwerpen aan het opbergen zodat nu alles veilig ligt opgeborgen en beschermd tegen beschadiging.
Na de koffie ga ik over tot het verder determineren van de terra sigillata en kom ik samenspraak met Johnny tot het besluit dat we alle scherven van het type Drag. 27 weer gaan openleggen. Dit om de eenvoudige reden dat er zoveel exemplaren aanwezig zijn en dat drie kwart ervan gevonden is in dezelfde sleuf wat op te maken is aan de steeds wederkerende nummering HO 51/2. Dus een doorgedreven refitting van deze scherven dringt zich op.

Johnny bij de refittingstafel met de scherven terra sigillata
type Drag. 27.

Terwijl ik bezig ben met uit de resterende scherven van terra sigillata de laatste exemplaren van het type Drag. 27 te halen, kom ik tot de vaststelling dat er nog een doos scherven staat uit het depot van Aalst die nog niet zijn genummerd. Een blik naar Hugo weet deze wat hem nog te wachten staat, en prompt besluit hij om een ganse bak scherven mee naar huis te nemen om daar verder te werken aan de nummering. Als dit geen voorbeeld is voor ons allen.
Maar wees gerust, en bij Johnny en bij mij thuis liggen er her en der scherven verspreid, en Hubert zit avonden bezig met het verwerken van lijsten en vooral foto’s.
En zo komt er weer een einde aan deze eerste werknamiddag na de vakantie want met de klok op vijf over kwart na vijf is het tijd om af te dalen naar het aardse tranendal, want ja, op onze zolder leven wij in de hemel.

Vakantie

Wegens de vakantie waren er op zaterdag 26/07/2008 en de daarop volgende 2 zaterdagen geen activiteiten voorzien op onze museumzolder. Mochten er toch nieuwtjes of dergelijke te melden zijn zal ik zeker niet nalaten om onze bloggers via korte berichtjes op de hoogte te houden.
Verder rest er mij niets meer dan iedereen een zalige rustige vakantie toe te wensen vanwege de zoldermotten.

Hugo, Johnny, Hubert (fotograaf) en Romain wensen
allen een fijne met archeologie doorspekte vakantie toe.

Logboek 19/07/2008: 86ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 18u
Aanwezigen: Johnny De Mol, Hubert Timmerman, Hugo Thuy, Patrick Monsieur, Romain De Moor
Werkzaamheden: Nummeren en ficheren, openleggen referentieverzameling, fotografie, verwerken verlijmd materiaal, conserveren en determineren.
Suggesties: Nihil

Verslag 86ste werkdag: zaterdag 19/07/2008

Deze werknamiddag kondigde zich lang en vermoeiend aan, en inderdaad het is nu 23u13 als ik aan ons wekelijks verslag kan beginnen.
Hubert schoot bij aankomst onmiddellijk in gang om nog meer orde op zaken te stellen in het verlijmde materiaal. Hij zou deze namiddag beginnen met de verwerking van, het verlijmde materiaal van Gent (ook geen klein beetje). Dit is zeker nodig. Met het oog op de tellingen van de verschillende individuen is het belangrijk dat zij juist op dezelfde manier als deze van Aalst geordend liggen. Dit alles met het oog op een algemene samensmelting van de objecten per soort van de verschillende locaties.

Hubert aan de slag bij het openleggen
van het verlijmde materiaal van Gent.

Op het eerste gezicht lijkt dit een vrij doordeweekse klus, maar niets is minder waar. Het is soms heel moeilijk uit te maken toe welk soort type bepaalde scherven horen. Dit alles is te wijten aan het soms heel fragmentarisch geheel van het verlijmde object. Men moet ook weten er zich scherven afkomstig uit de ijzertijdperiode onder het Romeinse materiaal bevinden. Dit is te wijten aan het gebrekkig opbergen van de verschillende materialen ten tijde van de opgravingen. Dus, we laten Hubert in alle rust verder werken en weten nu al dat hij dit zeker tot een goed einde brengt.
Hugo heeft zich ondertussen ontpopt tot de materiaalmeester van de zolder en ook tot de officiële noteerder. Onverstoord nummert hij de massa’s scherven en voorziet ze van een steekfiche. Een werk dat zeker niet mag onderschat worden.
Johnny die de laatste weken het refittingswerk wat heeft opzijgelegd houdt zich nu vooral bezig met het ordenen van de referentieverzameling en het verpakken van de verschillende broze artefacten. Het is niet dat het refittingswerk hem tegensteekt, zeker niet. Maar het grootste deel van het materiaal is nu allemaal gelinkt en eigenlijk zit hij te wachten tot dat het materiaal van Leuven binnenkomt. Dan kan alles weerom herbeginnen, vergelijken, puzzelen, opzoeken, enz…
Bij het ordenen van de referentieverzameling vindt hij toch nog twee stukjes geverfd aardewerk die passen. Deze zijn eigenlijk een schoolvoorbeeld om aan te tonen hoe moeilijk het is om het refittingswerk tot een goed einde te brengen. De ene scherf is nog voorzien van de verflaag terwijl bij de andere de verflaag volledig is weg geërodeerd. Zo krijgen we de indruk dat we met twee totaal verschillende soorten aardewerk te maken hebben terwijl ze eigenlijk idem aan elkaar zijn.

Een voorbeeld van moeilijkheidsgraad waarmee
de refitter te kampen krijgt. Op het eerste zicht
verschillend maar toch idem.

Zoals de laatste weken het geval is, vertoef ikzelf tussen de terra sigillata. Op een prachtig gestempelde scherf na is er deze week niet veel nieuws onder de zon in deze afdeling van het inventarisatiewerk. Enkel dat de scherven van het type Drag 27 zoals reeds eerder is vermeld gestadig blijft oplopen. Dit type van beker is samen met de bekers type Holwerda 31a de meest voorkomende objecten op de tempelsite. Zij moeten in deze periode een bijzonder item geweest zijn om te offeren. Dat zij zeker afkomstig zijn van de tempelsite kan men uitmaken aan de steeds wederkerende vermelding HO 51/2.
Deze namiddag verwachten we ook Patrick Monsieur in ons midden. Bij een laatste telefooncontact meldde hij zijn komst tussen 16u en 17u. Uiteindelijk viel hij hals over kop binnen rond de klok van 17u20. Gauw maakten we hem de laatste resultaten van ons inventarisatiewerk over. Hij was aangenaam verrast met de vooruitgang die wij boeken en zeker met de behaalde resultaten die duidelijk aantonen dat deze herziening wel gegrond is en een heel nieuwe kijk op de site van Hofstade geeft. Het was dan ook normaal dat het even over zes was als we weer buitenstonden waar we samen met Marianne het museum konden sluiten.

Patrick bij de controle van een heel speciale scherf,
vermoedelijk Ijzertijdperiode. Verder onderzoek
moet uitsluitsel geven.

Maar daarmee zat er onze werknamiddag nog niet op, want het lag in de bedoeling om samen met Patrick de situatie van de site eens grondig te gaan bekijken. Dus gewapend met stafkaart en schematisch plan van de site togen wij naar Hofstade waar we alle bijzonderste plaatsen van de site opnieuw in kaart gebracht hebben.

In volle overleg op de site te Hofstade.

Het was dan ook rond de klok van 21u30 als onze werknamiddag er voor vandaag opzat. En eerlijk gezegd, momenteel vallen mijn ogen toe voor mijn scherm.

Logboek 12/07/2008: 85ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30 u.
Aanwezigen: Hugo Thuy, Hubert Timmerman, Frederik De Loose, Walter Callebaut, Romain De Moor
Werkzaamheden: uitbreiden werkruimte, determineren stempels terra sigillata, archiveren en inpakken kostbare voorwerpen, fotograferen
Suggesties: nihil

Verslag 85ste werkdag: zaterdag 12/07/2008

Zij zullen ons niet temmen, zolang er nog scherven zijn. Toch een prachtig motto om rond deze datum ten strijde te trekken tegen de overmacht van scherven die ons steeds opwacht als we onze zolder betreden. Maar ze klein krijgen, doen we. Ons eerste werk van de dag bestaat uit een beetje timmerwerk zodat we kunnen beginnen aan het beter opstellen van de referentieverzameling. Een kolfje naar de hand van Frederik die na de slopende examentijd weer van de partij is.

Frederik aan de slag bij het opstellen
van de referentieverzameling.

Het komt er op neer dat elk soort aardewerk apart wordt benaderd, dat alles op opeenvolgende typologie ligt en elke standaardfiche duidelijk zichtbaar is. Dit zal in de toekomst veel tijd besparen als iemand een bepaald soort aardewerk of type opzoekt in de referentieverzameling.
Hugo is onderwijl weer bezig met het nummeren en ficheren van de scherven van de borden die reeds aan een refitting zijn onderworpen maar jammer genoeg geen link kunnen leggen met andere scherven. Zij worden geklasseerd volgens de soort van scherf: randscherf, wandscherf of voetscherf. Ook per soort aardewerk, alhoewel dit allemaal van hetzelfde type is, terra nigra maar met de grijze kleur. Op de meeste scherven zijn wel sporen merkbaar van zwart gesmookte kleurstof. Gereduceerde bakking, dus volledig afgesloten van de lucht. Broederlijk zit Hubert naast hem aan de pc zijn ellenlange lijsten bij te werken van het verlijmde materiaal. Hij toont nogmaals aan dat zijn gedetailleerde foto’s en lijsten een handig zoekmiddel vormen voor items waarvan de context op een of andere manier is verloren gegaan zoals vandaag met het oor van een amfoor type Gauloise 13. Op een mum van tijd kan hij ons zeggen uit welke doos en onder welk inventatisnr. dit artefact werd aangetroffen bij aankomst in het museum. Een schoolvoorbeeld aan het adres van de criticasters die tegen het opmaken van dergelijke lijsten en geordend werken zijn. Gelukkig zitten er zo geen mensen in onze werkgroep en staan we allen op een en dezelfde lijn wat betreft onze werkwijze, misschien wat omslachtig maar toch doeltreffend.

Hugo en Hubert broederlijk naast elkaar aan het bureau.

Ikzelf ben weer ondergedoken in de wereld van de terra sigillata, opzoek naar naamstempels. Dit met het doel om deze direct op een correcte wijze te conserveren en te behandelen om beschadigingen te voorkomen. Ik slaag er in om toch weer een drietal van deze exemplaren op te snorren waarvan een duidelijk is waar te nemen. OFCALVI = OFFICINA CALVI werkhuis van Calvus, zuid-Gallisch. Er komt ook nog een prachtige rozetstempel te voorschijn. Deze zijn gekend als vervanger van de naamstempel.

Duidelijke naamstempel van OFCALVI.

Prachtige rozetstempel.

Onverwacht krijgen we vandaag nog een vijfde medewerker. Wij zijn allen blij en verheugd Walter weer in ons midden te mogen begroeten na een turbulente periode van verhuis en ziekte van zijn vader. Opmerkelijk is dat na bijna twee jaar van intensief en regelmatig werk op onze gezellige zolder een echte vriendschapsband is ontstaan waarvan ze in Aalst en omstreken nog zeker zullen van horen. De laatste weken is ook te merken dat er steeds meer en meer zichtbaar resultaat waarneembaar is. Maar niet te vroeg victorie roepen want de weg is nog lang en moeilijk om alles in de juiste plooien te leggen.

Romain aan het werk met zijn lievelingen: de terra sigillata.

Als Hugo opmerkt dat het reeds 17u15 is kijken we allen wat verrast op. Inderdaad maar weerom is de klok onverbiddelijk hard. We sluiten weeral voor een week onze vaste stek af, voldaan om het geleverde werk en de behaalde resultaten.

Logboek 05/07/2008: 84ste werknamiddag

Locatie: “’t Gasthuys”, Stedelijk Museum Aalst
Tijdstip: 14u tot 17u30 u.
Aanwezigen: Hugo Thuy, Johnny De Mol, Romain De Moor
Werkzaamheden: uitbreiden werkruimte, determineren stempels terra sigillata, archiveren en inpakken kostbare voorwerpen, fotograferen
Suggesties: nihil

Verslag 84ste werkdag: zaterdag 05/07/2008

Is het door de vochtige warmte? Ik weet het niet. Maar moeizaam klauteren we langs de trap naar onze zolderruimte om onze 84ste werknamiddag tot een goed einde te brengen. Het eerste werk voor vandaag was de uitbreiding van onze werkruimte voor de referentieverzameling. Bakken verhuizen en een nieuwe tafel plaatsen was de opdracht.

Nieuw gecreëerde werkruimte voor de refitingsbakken.

Wonderwel slaagden we tamelijk vlug in deze opdracht zodat we vrij vlug konden overgaan tot onze normale taken. Ik heb vlug nog enkele nieuwe recipiënten toegevoegd aan de referentieverzameling waaronder een nieuw type drinkbeker Holwerda 27a bestaande uit hard rood gebakken klei, zwart gesmoord. Voorzien van de typische nagelversiering. Er zijn twee gearceerde banden zichtbaar, Een aan de onderzijde naar de voet toe en een in het midden van het lichaam. Het voetje is merkbaar kleiner dan de andere types van Holwerda. De draaivormen zijn merkbaar zichtbaar langs de binnenzijde.

Zicht op de buitenzijde van de Holwerda 27a.

Zicht op de binnenzijde.

Eens de referentieverzameling aangevuld keerde ik terug naar de terra sigillata. Vandaag spitste ik me toe op de types met stempel. Ook aan het opbergen en beschermen voor beschadiging schenk ik de nodige aandacht.
Toch hier ook enkele opmerkelijke waarnemingen.
Een scherf die volgens Dr. Prof. De Laet afkomstig is van een Drag. 18/31 maar volgens mij niet determineerbaar is (klein en fragmentarisch, vermoedelijk van voet aangezien de meeste stempels in de voet staan). Daar deze vorm veelvuldig voorkomt op de tempelsite is de determinatie Drag. 18/31 mogelijk maar niet echt vast te stellen). De stempel is als volgt leesbaar: …CAT, vermoedelijk Mercator van Graufesenque, zuid-Gallisch, Flavisch. (Oswald stamps, blz. 202). Een volgende voetscherf vermoedelijk Drag. 27 volgens Dr. Prof. De Laet maar volgens mij niet te determineren wegens de fragmentarische omvang vermelt de volgende stempel: CNTOAV, Antonius van zuid-Gallië (Oswald stamps, blz. 18).
Ook een prachtige rozetstempel vervangt de naamstempel in de voet van een Drag. 27. Ondertussen is Johnny drukdoende met het inpakken en archiveren van enkele waardevolle stukken, en is Hugo drukdoende met het nummeren van de scherven van borden in terra nigra.
Het is de klok van 17u30 die ons doet opschrikken en ons vertelt hoe jammer ook, maar dat deze 84ste werknamiddag in een drukkende warmte ten einde loopt. Oef! Op weg voor een frisse douche.